Stel, je ziet geen rood

vrijdag 14 september 2018
timer 4 min

Dit is de eerste blog van een serie van zes over kleuren in het verkeer. Deze serie beoogt het verkeer veiliger te maken door beter kleurgebruik. Kleurenblind-proof is duidelijker voor iedereen en voorkomt dat kleurenblinden een 'gevaar op de weg' zijn. 

Functionele kleuren zijn een cruciale factor in het huidige verkeer en daarom is het

merkwaardig dat er nauwelijks tot geen aandacht is voor hun functionaliteit: zijn ze

voor iedereen goed zichtbaar, komt de boodschap over, kan het beter met andere

tinten?


Een treffend voorbeeld is het eind juni verschenen rapport ‘Overwegveiligheid’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV), waarin niets over kleuren wordt vermeld, terwijl er toch heel wat loos is.

Alweer 20 jaar geleden, in augustus 1998, heb ik in ‘De Inktpot’ in Utrecht aan heren van NS Railinfrabeheer (nu ProRail) uitgelegd dat ik als kleurenblinde, zonder rood pigment in het oog, de rode lichten bij spoorwegovergangen nooit zag knipperen. Stomme verbazing alom! Ik stelde voor een andere tint rood toe te passen, die wel door rood-blinden wordt waargenomen, zoals het oranjerode (bovenste) licht bij verkeerslichten. 

Het rechter beeld, gemaakt met de kleurenblindheidsimulator van TNO, is wat rood-blinden zien. Het rode licht zien zij niet knipperen, het blijft zwart. 


Oranjerood 

Door slecht functioneel kleurgebruik wordt een kleurenblinde een gehandicapte. Kennis over kleurenblindheid kan de hardnekkige misverstanden over de erfelijke (maatschappelijke) handicap oplossen, en daarmee de handicap elimineren. Bijna alle kleurenblinden zijn ‘rood-groen-kleurenblind’, waarbij rood-groen niet op de kleuren rood en groen slaat, maar op de pigmenten rood en groen in het oog, die niet of slecht functioneren.

Kleurenblinden zien daardoor niet alleen rood en groen anders, maar bijna alle kleuren. Door rood-blinden wordt paars als blauw waargenomen, omdat de rode component in paars ontbreekt. Eigenlijk is 'kleurzienstoornis' een betere aanduiding dan kleurenblind. Rood-blind is de onhandigste en gevaarlijkste vorm van kleurenblindheid, mede doordat de kleur rood voor gevaar staat.

Door consequent oranjerood toe te passen wordt de kleur rood ook voor rood-blinden duidelijk. Daarnaast is een consequente dubbele codering, met rood boven en groen onder, belangrijk om de boodschap te begrijpen. 

Fellere leds 

Begin deze eeuw zag ik tot mijn genoegen meer en meer overwegen vrolijk knipperen. De boodschap was overgekomen. De gloeilampen achter rood glas werden gaandeweg vervangen door fellere oranjerode leds met een hogere knipperfrequentie, waardoor een agressiever signaal ontstaat, dat ook duidelijker is voor kleurzienden. 

Op mijn vraag of deze maatregel gepaard ging met een daling van het aantal ongelukken, heb ik nooit antwoord gekregen. In het OvV-rapport lees ik nu dat het aantal overwegon-gevallen op het hoofdspoor tussen 2000 en 2017 afnam met bijna 60 procent en het aantal doden met 70 procent, van 37 naar 11 doden. Of er onder de 37 doden in 2000 kleurenblinden waren is niet bekend. 

Vooral mannen 

Ook ‘ons’ CBS heeft geen enkel cijfer over kleurenblindheid, de buurlanden wel en hun aantallen komen overeen met onze laatste dienstplichtkeuring. Zo mogen we concluderen dat in Nederland 8 procent van de mannen en 0,4 procent van de vrouwen kleurenblind is. Dat zijn driekwart miljoen Nederlanders waar bijvoorbeeld de Rijksoverheid geen aandacht aan besteedt. 

In juni 2016 heeft Nederland het VN-Verdrag Handicap geratificeerd. Daarmee is de ‘antidiscriminatiewet’ aangescherpt, en mogen kleurenblinden niet gediscrimineerd worden. Door het ondoordacht functioneel kleurgebruik worden kleurenblinden onbewustgediscrimineerd, dag in dag uit, in zeer verschillende situaties. Kleurenzienden kunnen zich de handicap niet voorstellen en kleurenblinden weten niet wat zij missen en welke gevaren zij daardoor lopen. En soms generen ze zich voor hun handicap als gevolg van een kindertrauma. Van beide kanten is er daardoor gevaarlijk weinig aandacht voor het probleem. 

Meer informatie: info@blindcolor.com 

 
Auteur: Meinard Noothoven van Goor

Meinard Noothoven van Goor, Bureau Blind Color

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief