Interlokale stadstram breekt door

De stadtram maakt sinds 20 jaar een comeback in de wereld en lijkt ook het komende decennium door te stomen op interlokale lijnen. Op steeds meer plaatsen komen de voordelen van de tram nu ook volledig tot hun recht.

Opnieuw is Frankrijk de trendsetter. In verschillende Franse grootstedelijke gebieden hebben lange-afstandstrams onlangs al hun intrede gedaan. Volgend jaar wordt de stad Nantes met Châteaubriant verbonden via een 61 kilometer lange sneltramlijn. Soortgelijke plannen bestaan in Straatsburg en Bordeaux.

Naast het Franse Versement Transport – een belasting van maximaal 2 procent van de loonsommen van werknemers voor aanleg en exploitatie van ov – stimuleert nu ook het milieuplan van de Franse overheid, genaamd Grenelle de l’Environnement, het ov in 78 steden. Voor de toekomstige interlokale lijnen is ook een nieuwe type sneltram ontwikkeld, de Dualis van het Franse Alstom. De Duitse tegenhanger is de Avanto van Siemens, lengte 37,5 m, 105 km/uur.

Ook in België herleeft de interlokale tram. Lichtend voorbeeld is de gemoderniseerde 74 kilometer lange kustlijn Adinkerke-De Panne-Oostende-Knokke, geëxploiteerd door De Lijn. Sinds jaren wordt gesproken over verlenging van deze lijn met 15 kilometer naar  Brugge en naar Duinkerken in Frankrijk. Ook goede kansen maakt het plan voor een interlokaal tramnetwerk rond Hasselt in Belgisch Limburg. 

In Nederland bestaan plannen voor een 15 kilometer lange tramlijn van Utrecht CS naar Zeist en Driebergen. Deze zou aansluiten op de in 1983 geopend sneltramlijnen van Utrecht CS naar IJsselstein en Nieuwegein, lengte 15 en 13 kilometer. In Groningen liggen plannen voor medegebruik van bestaande NS-lijnen door nieuw interlokaal sneltrammaterieel. Vrijwel stil ligt de planning van de voorgestelde 60 kilometer lange Rijn-Gouwe-lijn, van Gouda via Leiden naar Katwijk en Noordwijk, deels over bestaand NS-spoor. Met enige fantasie kan de 20 kilometer lange Haagse lijn 1, van Scheveningen naar Delft, gelden als interlokale tram, hoewel deze lijn wordt bereden met reguliere stadstrams. De vraag is nog wat er gebeurt met de in 1990 geopende, 21 kilometer lange lijn 51, van Amsterdam CS naar Amstelveen Westwijk. Een deel wordt mogelijk vervangen door een ‘zware’ metrolijn.

De beste positie wordt ingenomen door Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Befaamd zijn de interlokale sneltramlijnen van Düsseldorf naar Krefeld en Duisburg. Rond Karlsruhe is een net van 250 kilometer opgebouwd, bereden door sneltrams die ook over spoorbanen rijden.

Zulke lijnen roepen herinneringen op aan de NZH, bekend als Blauwe Tram. De laatste NZH-tram reed precies 50 jaar geleden, in 1961, voor het laatst tussen Den Haag en Leiden.

 
Auteur: Joske van Lith