Het gastcollege van René Vrugt (VK 3/2014)

Studenten opleiding Mobiliteit Windesheim Flevoland, redactie Adriaan Walraad en Leonie Walta, Windesheim Flevoland

Op 4 april 2014 gaf René Vrugt van Rijkswaterstaat een gastcollege bij de opleiding Mobiliteit (verkeerskunde) in Almere. Studenten van de opleiding beschrijven aan de hand van vragen wat ze van dit gastcollege hebben geleerd.  

Wie is René Vrugt? Auteur: Falko Voet

René Vrugt is directeur omgeving, communicatie en strategie bij Rijkswaterstaat op het gebied van verkeer, scheepsvaart en watermanagement. Hij heeft rechten en politicologie gestudeerd en heeft onder andere meegewerkt aan de 2e Maasvlakte. Hij zit ook in de gemeenteraad van de gemeente Alphen aan den Rijn.

En wat is Rijkswaterstaat?

Rijkswaterstaat is de uitvoeringsorganisatie van het Rijk, die in opdracht van de minister en staatssecretaris Infrastructuur en Milieu de nationale infrastructurele netwerken beheert en ontwikkelt. Rijkswaterstaat werkt aan het beschermen tegen overstromingen, voldoende schoon drinkwater, een duurzame leefomgeving, vlot en veilig verkeer over weg en water en betrouwbare en bruikbare informatie daarover.

Rijkswaterstaat is in 1798 opgericht en heeft op dit moment 8800 medewerkers. Het is sinds 2006 een agentschap en is regionaal georganiseerd, maar wordt centraal aangestuurd. Het agentschap heeft een budget van 4,8 miljard in 2014 en vervult voor de samenleving de rollen van crisismanager, projectmanager en netwerkmanager.  

Welke trends, ontwikkelingen en toekomst ziet René Vrugt? Auteur: Wouter Derks

Een van de trends die René Vrugt in het gastcollege noemde was dat sinds 7 jaar geleden 40 procent minder files op de weg staan. Dit komt voor een deel door de recessie, maar ook door het verbreden van de wegen, waaronder het aanleggen van spitsstroken.

Daarnaast vertelde Vrugt dat er in 2012 64,7 miljard kilometers zijn gereden over de rijkswegen, waarvan het grootste aandeel kilometers door personenauto’s: maar liefst 86,8 procent van het totale gemotoriseerd verkeer. Een derde trend is de afname van het aantal verkeersdoden. Of de uiteindelijke verkeersveiligheidsdoelstelling wordt behaald is echter nog maar de vraag. Het aantal ziekenhuisgewonden door een verkeersongeval neemt de laatste tijd zelfs toe.

Een mogelijke ontwikkeling in de toekomst  is dat de regels voor het inhalen door vrachtverkeer op rijkswegen veranderen. Veel wegen zijn de laatste jaren verbreed en daar is een inhaalverbod al snel nutteloos, omdat daar genoeg ruimte is. Op minder brede wegen zal het inhaalverbod waarschijnlijk juist blijven of worden verlengd.

Welke innovaties benoemt René Vrugt voor RWS? Auteur: Eduard Vriens

Rijkswaterstaat is bezig om het bestaande netwerk van wegen te verbeteren en te innoveren naar de hedendaagse behoeften en trends. Sinds 2012 worden de belangrijkste gegevens over het hoofdwegennet en het onderliggend wegennet in een bestand samengevoegd. Dit Nationale Databestand Wegbeheersgegevens bevat onder meer het aantal voertuigkilometers per jaar, gegevens over de verkeersveiligheid, en het aantal ecoducten, tunnels en bruggen. Deze gegevens waren er wel, maar zijn nog nooit samengevoegd tot een duidelijk document. Door het hoge aantal voertuigkilometers worden kunstwerken zwaarder belast dan waarop ze jaren geleden ontworpen en berekend waren. De bestaande kunstwerken zullen daarom gerenoveerd moeten worden met nieuwe materialen, om ze in stand te kunnen houden.

Hoewel er in deze kabinetsperiode zo’n 760 kilometer aan extra rijstroken wordt aangelegd, waarvan 149 kilometer in 2014, wordt voor het verder verbeteren van de bereikbaarheid vooral ingezet op het beter benutten van de bestaande wegcapaciteit. Het doel van het programma Beter Benutten is het terugdringen van de files in de drukste regio’s met 20 procent in 2014, door slimmer gebruik van de bestaande infrastructuur en samen optrekken van Rijk, stadsregio’s, provincies en gemeenten.

Ook de technische ontwikkeling van asfalt blijft niet stilstaan. Rijkswaterstaat is momenteel bijvoorbeeld bezig met ultra stil asfalt en een 'verjongingscrème' voor asfalt, waardoor asfalt elastisch blijft en daardoor langer meegaat. Veel innovatieve ideeën worden verwacht van de automotive industrie. Denk hierbij aan in-car systemen, zoals navigatiesystemen en AdaptiveCruise Control, om de bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid te verbeteren.

Vanuit de overheid werden betere dienstverlening naar de reiziger, betere kosteneffectiviteit en innovatief verkeersmanagement genoemd. Met het ontwikkelen van nieuwe systemen kan ook de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven worden versterkt.   

Wat betekenen die innovaties voor andere wegbeheerders? Auteur: Roel Huisman

Rijkswaterstaat beheert het ruim 3000 kilometer lange Hoofdwegennet. Inclusief alle bruggen, tunnels en viaducten daarin. Veel van deze zogenoemde ‘kunstwerken' naderen het einde van hun levensduur. Bovendien krijgen ze meer verkeer te verduren dan bij het ontwerp ervan  werd verwacht. Het goed en kosteneffectief aanpakken hiervan vergt samenwerking met marktpartijen. Bovendien is steeds meer samenwerking met andere wegbeheerders nodig om het verkeer in goede banen te leiden met mobiliteits- en verkeersmanagement. Ook het doelmatig beheren en onderhouden van het hoofdwegennet en het onderliggen (reginaal) wegennet vraagt om samenwerking tussen wegbeheerders.

Dit is al merkbaar in de vorm van gecoördineerd wegonderhoud, zoals gecoördineerde zoutstrooiroutes in de wintermaanden. Door middel van deze duurzame optrekkende samenwerking wordt tijd en geld bespaard maar een verbeterende kwaliteit geleverd door de wegbeheerder. Dit betekent voor de weggebruiker minder oponthoud en een betere bereikbaarheid.

Wat betekenen die innovaties voor verkeersdeelnemers? Auteur: Dennis Dieleman

Van alle innovaties die de kwaliteit van het asfalt verbeteren, zal de verkeersdeelnemer niet veel merken. Die innovaties zijn voornamelijk gericht op geluidsreductie voor de omgeving van de snelwegen. De toepassing van nieuwe soorten verf op de snelwegen zal wel van groot belang worden voor de verkeersdeelnemer. Zo is het idee om wegmarkering aan te brengen die oplicht wanneer het koud wordt. Dit is interessant voor de verkeersdeelnemers, omdat ze hierdoor op mogelijk gevaar worden geattendeerd. Zij zullen daarom voorzichtiger gaan rijden waardoor het risico op ongevallen vermindert.

In-car informatie zal verkeersdeelnemers, wanneer zij deze informatie volledig benutten en goed toepassen, sneller en veiliger op hun eindbestemming krijgen. Wanneer alle voertuigen voorzien zijn van in-car systemen kan de verkeersstroom beter worden verdeeld over het wegennet, wat voor veel verkeersdeelnemers reistijdwinst kan opleveren.

Wat voor mensen heeft RWS volgens René Vrugt in de toekomst nodig? Auteur: Ward Rothuijsen

Rijkswaterstaat zal in de toekomst deskundigen nodig hebben die inhoudelijke kennis weten te combineren met kennis van de omgeving, de mens en de politiek. De organisatie heeft behoefte aan verkeerskundigen, projectmanagers, System Engineers of bouwtechnici die out of the box, duurzaam en vernieuwend kunnen denken. 

De oefening RWS: kies uit 57 trends de belangrijkste Auteur: Michelle Dalmulder

Aan het eind van het college hebben alle eerste- en tweedejaars studenten en een drietal meeloopstudenten een opdracht uitgevoerd in teams. Elk team kreeg van René Vrugt een stapel kaarten met daarop mogelijke trends en ontwikkelingen. Uiteindelijk moesten er twee kaarten per team overblijven, met daarop de meest belangrijke verwachte trends in de toekomst.

Het doel hiervan was om te laten zien op welke manier Rijkswaterstaat keuzes maakt over de ontwikkelingen waarop hij zich de komende jaren wil richten. Zij stellen zichzelf de vraag 'Welke trends zien wij en welke zijn het belangrijkst?' en gaan hiermee vervolgens aan de slag.

De belangrijkste trends die studenten zien, zijn multimodaal reizen, hyperconnected world, flexibel werken, het delen van auto’s en burgerparticipatie 3.0 - in communities. Ook generatie Z en verstedelijking worden door de studenten als belangrijke trends gezien. René Vrugt gaf aan dat deze veranderingen een goed beeld geven en bovendien laten zien wat het vak interessant maakt. 

Reacties van de studenten op het gastcollege Auteur: Claudia Schotanus

De studenten waren zeer positief over het college van René Vrugt. Zij vonden het beeldmateriaal en de plaatjes in de presentatie erg mooi. Ook de voorbeelden die werden genoemd waren actueel en spraken tot de verbeelding van de studenten. De NSS-top en het tekort aan strooizout waren interessante onderwerpen. Ook vonden de studenten de invalshoek waar vanuit werd gesproken erg verfrissend, deze was anders dan die van voorgaande sprekers.

Wel waren de studenten van mening dat de presentatie voornamelijk was gericht op verkeersmanagement en in mindere mate op mobiliteitsmanagement. Dit vonden zij jammer omdat ze van mening zijn dat mobiliteitsmanagement een belangrijk punt kan zijn voor de toekomst van RWS.  

 
Auteur: Margriet Verhoog