Landbouwverkeer: meer boetes of meer veiligheid?

vrijdag 6 april 2018
timer 6 min
Landbouwvoertuigen zijn groot en zwaar en rijden langzamer ten opzichte van andere motorvoertuigen, maar juist sneller ten opzichte van fietsers, joggers en wandelaars. Dat levert risico's op die doorwerken in de verkeersveiligheid. Nieuwe Europese wetgeving is op komst. Maar zonder kentekenplicht dreigen eerder Brusselse boetes dan dat het landbouwverkeer veiliger wordt.

‘Landbouwvoertuig’ (LBT) is een verzamelterm. Hieronder vallen zowel land- en bosbouwtrekkers (tractoren) als zelfrijdend werkmaterieel dat wordt gebruikt voor de landbouw, het groenonderhoud, de bouw en de grond-, weg- en waterbouw, alsmede hun aanhangwagens. Onder ‘landbouwverkeer’ vallen de verplaatsingen van landbouwvoertuigen op de openbare weg. Landbouwverkeer wordt van oudsher gelieerd aan landbouw en platteland, maar komt ook voor in een stedelijke omgeving en ten behoeve van niet-agrarische opdrachtgevers. Kernvraag is: waar mogen landbouwvoertuigen wel of niet rijden en aan welke voorschriften moeten ze voldoen?

 

Aantal landbouwvoertuigen
Omdat landbouwvoertuigen niet worden geregistreerd, bestaat geen eenduidig beeld over het totale aantal en evenmin over het totale aantal naar type. De aantallen kunnen slechts worden geschat. Dat is tussen 1996 en 2014 verschillende keren gebeurd (zie tabel). Maar omdat de schattingen zover uit elkaar liggen, kunnen trends niet worden vastgesteld.

Eisen aan landbouwvoertuigen
Om op de openbare weg te mogen rijden, moet het landbouwvoertuig voldoen aan toelatingseisen. Daarvoor geldt vanaf 1 januari 2016 een Europees typegoedkeuringssysteem (Verordening EU 167/2013). Hiermee is onder meer de typegoedkeuring voor tractoren in de EU geharmoniseerd.

Landbouwvoertuigen die op de weg rijden, moeten voldoen aan de wettelijke eisen in de Regeling voertuigen. Het betreft dan zogenoemde permanente eisen, waaraan losse, onbeladen voertuigen moeten voldoen. Het wettelijk maximum voor de breedte, 3,00 meter, kan worden ‘opgerekt’ tot 3,50 meter met ontheffing van de wegbeheerder. Voor een lading die breder is dan 3,00 meter kan geen ontheffing worden gegeven. Landbouwvoertuigen met een ontheffing moeten een geel zwaai-, flits- of knipperlicht voeren.

De ontheffing geldt per wegbeheerder. Voor landbouwvoertuigen die in een groot rayon worden ingezet, zoals bij loonwerkers vaak het geval is, betekent dit dat meerdere ‘loketten’ moeten worden bezocht. De vergunning wordt afgegeven voor een periode van 3 jaar en staat op naam van het bedrijf, niet van het voertuig. De vergunning kan beperkingen inhouden voor wegen en/of tijdvakken. Veel wegbeheerders hebben de vergunningverlening gemandateerd aan de RDW.

Naast permanente eisen zijn er gebruikseisen, waaraan samenstellingen van voertuigen moeten voldoen. Genoemde eisen kunnen nog worden aangevuld met eisen over zicht en zichtbaarheid, eveneens uit de Regeling voertuigen. Controle op de vorenstaande eisen is één van de taken van de politie. Omdat voor landbouwvoertuigen in Nederland – als enig land in de EU – geen kentekenplicht geldt, is in de praktijk door de politie niet of nauwelijks te controleren of deze voertuigen op het moment van staandehouding voldoen aan de technische eisen geldend op het moment dat zij voor het eerst op de weg kwamen. Mede hierdoor heeft de politie jarenlang geen prioriteit gegeven aan de controle op de technische staat van landbouwvoertuigen.

Nieuwe wet- en regelgeving voertuigen
Per 20 mei 2018 treedt de Richtlijn 2014/47/EU van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie betreffende de technische controles van motorvoertuigen en aanhangwagens langs de weg in werking. Dit betekent dat er een controleplicht gaat gelden voor landbouw- of bosbouwtrekkers op wielen met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/uur. Dit betreft controles van voertuigen die zich op dat moment op de openbare weg bevinden en het gebeurt met staandehouding. 

Op dezelfde datum treedt de Richtlijn 2014/45/EU van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie in werking betreffende de periodieke technische controle van motorvoertuigen en aanhangwagens. Dit betekent dat er een APK-plicht gaat gelden voor landbouw- of bosbouwtrekkers op wielen met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/uur.

De implementatie van beide richtlijnen in de Nederlandse wet- en regelgeving was beoogd met het wetsvoorstel 34 397. Dit wetsvoorstel maakte de invoering mogelijk van een hogere maximumsnelheid (40 km/uur in plaats van 25 km/uur) in combinatie met een kentekenplicht. Het voorstel werd breed gedragen, maar is desondanks op 13 december 2016 na hoofdelijke stemming verworpen door de Tweede Kamer.

Boetes Brussel
Het is daarmee nu volstrekt onduidelijk hoe zonder kenteken aan de Europese verplichtingen kan worden voldaan. Wel is duidelijk dat dit nooit tijdig plaats kan vinden. Boetes en/of verplicht opgelegde wet- en regelgeving vanuit Brussel dreigen. Mede door die overweging heeft de toenmalige minister van Infrastructuur en Milieu vorig jaar juni in een kamerbrief aangekondigd het eerder afgewezen wetsvoorstel opnieuw te zullen indienen. Dat is echter (nog) niet gebeurd. De huidige minister heeft in december in een debat met de Tweede Kamer beloofd snel met een nieuw wetsvoorstel te komen. Naast handhaving zijn via het kenteken eisen te stellen aan het gebruik van het voertuig. Ook de procedure voor de ontheffing om met brede tractoren over de weg te mogen rijden, wordt hierdoor eenvoudiger, evenals de controle op de ontheffing.

                                                                                                                           

Uit diverse onderzoeken is bekend dat de maximaal toegestane snelheid van 25 km/uur massaal wordt overschreden, waarbij snelheden van rond 40 km/uur niet ongewoon zijn. In de Tweede Kamer is een motie aangenomen om de maximaal toegestane snelheid te verhogen tot 40 km/uur. Om dit te kunnen handhaven is een kenteken nodig, zo hebben onder meer politie en wegbeheerders aangegeven.

Nog enkele afsluitende kanttekeningen
Ten opzichte van andere verkeersdeelnemers blijft landbouwverkeer op de openbare weg een vreemde eend in de bijt. Massa, snelheid en voertuigkarakteristieken wijken af, waardoor landbouwvoertuigen potentieel gevaarlijk zijn. De wetgeving inzake landbouwvoertuigen loopt achter en mede daardoor blijft politietoezicht grotendeels achterwege. Wordt vervolgd.

Klik hier voor het volledige artikel dat eerder verscheen in Verkeersrecht

 
Auteur: Rinus Jaarsma, adviseur vervoersplanologie en Wageningen University & Research (em.)

Naast het traditioneel agrarisch gebruik en grondverzet valt het bladruimen binnen de bebouwde kom ook onder landbouwverkeer.

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.