Twentse werknemers geven inzicht in effect positieve prikkels

donderdag 21 december 2017
timer 4 min
Me
Met een toenemende filedruk blijft het terugdringen van  autogebruik één van de belangrijkste doelstellingen onder beleidsmakers. Eén van de mogelijkheden om dit te doen is door het stimuleren van gedragsverandering met behulp van positieve prikkels. Er zijn aanwijzingen dat het effectiever is om mensen te stimuleren hun gedrag te veranderen, dan ze te bestraffen bij ongewenst gedrag.

Binnen het Europese onderzoeksproject EMPOWER (Klik hier voor meer informatie over het onderzoeksproject) wordt dit in de praktijk onderzocht, met als belangrijkste doel het autogebruik in de stedelijke omgeving substantieel terug te dringen.

Eén van de meest effectieve manieren om autogebruik in de stad terug te dringen, is door het bevorderen van fietsen. Binnen Enschede, één van de deelnemers in het EMPOWER project, wordt daarom vol ingezet op het bevorderen van fietsen. De Universiteit Twente heeft in dit kader en als onderdeel van het EMPOWER project een grootschalig onderzoek gedaan onder werknemers in Twente met als doel vast te stellen met welke positieve prikkels fietsen bevorderd kan worden.

Voor dit onderzoek is een online enquête gebruikt. Uiteindelijk hebben zes werkgevers waaronder de Universiteit Twente actief meegedaan met als resultaat dat de enquête uiteindelijk is ingevuld door 1800 werknemers. Naast vragen over het reisgedrag, kregen deelnemers ook de mogelijkheid om met een fictieve smartphone app te spelen. Er waren verschillende apps, waarvan elke respondent er één te zien kreeg en kon uitproberen. In de apps werden deelnemers fictief beloond als ze meer gingen fietsen dan ze nu doen. Daarbij konden ze kiezen hoeveel extra ze wilden gaan fietsen, wat werd gepresenteerd als een uitdaging. Hoe moeilijker de uitdaging des te hoger was de beloning.

 

Klik hier voor een uitbereid artikel over dit onderzoek

Uit de analyse van het reisgedrag blijkt het aandeel fiets in de modal split behoorlijk te variëren tussen werkgevers wat gedeeltelijk toe te schrijven is aan de mate van mobiliteitsmanagement. Het is daarom niet alleen belangrijk werknemers te stimuleren reisgedrag te veranderen, maar ook om werkgevers te stimuleren gedragsverandering te faciliteren.  

Uiteraard hangt het aandeel fietsen af van de woonwerkafstand.  Boven de 20 km is de fiets geen echte optie en heeft het weinig zin fietsen te stimuleren. Maar er zijn heel wat respondenten die tot 20 km soms naar werk fietsen. Dit aandeel zogenaamde keuzereizigers is substantieel en dat is een belangrijk resultaat. Er zijn namelijk duidelijke verschillen tussen deze groep en de respondenten die nooit de fiets pakken. Voor de laatste groep zijn traditionele verkeerskundige grootheden zoals reistijd en reisafstand de belangrijkste factoren voor hun vervoerswijze keuze.

Voor de (keuze)fietser is gezondheid echter de belangrijkste overweging om de fiets te pakken (maar liefst 82% gaf  dit aan), terwijl slecht weer juist de reden is om de fiets te laten staan (53%). Het is een interessante vraag of gedragsverandering onder mensen die nooit fietsen bewerkstelligd kan worden met gezondheid als thema. Hoewel het verre van triviaal is deze vraag te beantwoorden, geven onze resultaten in ieder geval aan dat gezondheid een zeer belangrijke factor is, niet alleen beleidsmatig maar ook in de overweging van reizigers zelf. Iets dat tot nu toe onderbelicht is gebleven.

De vraag of gezondheid als thema gebruikt kan worden, wordt des te relevanter daar werknemers die nooit fietsen negatief zijn over fietsstimulering door belonen. De meeste nooit fietsers geven aan geen beloning te wensen, terwijl de keuzefietser veel positiever is over beloningen. Hoewel geld het vaakst wordt genoemd als voorkeursbeloning, zijn de deelnemers die de app met geschenken hebben geprobeerd, het positiefst over hun app. Dit kan waarschijnlijk worden toegeschreven aan het feit dat respondenten fictief konden winkelen in een webshop wat de funfactor verhoogd.

Als mensen positief zijn over de app, zijn ze dan echter ook bereid meer te gaan fietsen? Het blijkt dat men wel uitdagingen kiest, maar dat het vooral makkelijke uitdagingen zijn. Dit suggereert dat uitdagingen in het begin niet te moeilijk moeten zijn om gedragsverandering te initiëren en dat een substantiële  gedragsverandering het beste in kleine stappen tot stand gebracht kan worden. Tenslotte is het belangrijk op te merken dat hoewel de situatie zo realistisch mogelijk is nagebootst we in dit onderzoek naar intenties hebben gevraagd die niet noodzakelijkerwijs hetzelfde zijn als het daadwerkelijke gedrag. De volgende stap in het project is daarom om de bevindingen met een echte app in Enschede te testen.

 Klik hier voor een infographic

 
Auteur: Tom Thomas, Tiago Fioreze, Utwente / Tanja Vonk, TNO

Foto Shutterstock

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.