MaaS vraagt om heldere visie en durven loslaten

donderdag 12 juli 2018
timer 5 min
Bij het realiseren van het concept MaaS is de grootste uitdaging niet de techniek, maar meer hoe overheden en markt dit gezamenlijk gaan organiseren. Tijdens een praktijkseminar  op de HAN Hogeschool op 21 juni 2018 gingen ervaringsdeskundigen van Movares, HAN Hogeschool, Provincie Gelderland en CMS in op de ontwikkelingen en pilots tot nu toe, de juridische aspecten en de do’s en don’ts voor het organiseren en inzetten van MaaS.

Volgens Marco Duijnisveld (senior consultant Mobiliteit, Movares) zorgen nieuwe
technologische ontwikkelingen voor veranderingen in de maatschappij. Er is een steeds grotere behoefte aan vraaggestuurde oplossingen, ook voor mobiliteit. MaaS is hierin een belangrijke ontwikkeling met vele definities. Waar komt het op neer?


Het aanbod van multimodale, vraaggestuurde mobiliteitsdiensten, waarbij op maat gemaakte reismogelijkheden via een digitaal platform (bijv. de mbiele app) met real-time informatie aan klanten worden aangeboden, inclusief betaling en afhandeling van transacties.

MaaS is geen doel op zich maar een middel om bereikbaarheid te bevorderen, zoals
via deelfietsen. De Whim-app (binnenkort in de regio Amsterdam en Rotterdam beschikbaar) biedt verschillende vervoersmodaliteiten aan, zoals taxi, OV en huurauto, waarmee gebruikers zelf hun optimale reis samenstellen. De technologie is er dus al maar om het toe te passen in de praktijk is het belangrijk om als stad of regio een heldere visie met bijbehorende duurzaamheidsambities te formuleren.

Binnen MaaS zijn vele belanghebbenden actief die zullen gaan samenwerken. Overheden zullen hierbij met name een faciliterende rol moeten gaan innemen, waarbij het van belang is dat ze zorgdragen voor een level playing field. Rondom  databeschikbaarheid is het voor overheden wel zaak de regie te pakken om hier de markt in beweging te krijgen.

In Nederland heeft er al een aantal experimentele pilots plaatsgevonden waar we lering uit kunnen trekken, zoals BrengFlex en Sl!m Heijendaal. Volgens Arjen van Weert (Adviseur Duurzaamheid en Logistiek, Movares / HAN Hogeschool) is MaaS vooral een kwestie van learning by doing, ondanks dat er nog uitdagingen liggen op het gebied van o.a. data en privacy en veel vragen onbeantwoord zijn (zoals wat de rol van de markt is, of er nieuwe wet- en regelgeving nodig is en welke businesscases mogelijk zijn).

Wat we van de pilots hebben geleerd is onder meer:

  • Maak publieke en private belangen van te voren goed inzichtelijk
  • Zorg voor meervoudige waarde-creatie voor alle belanghebbenden
  • Stel de reiziger centraal via awareness en gedragsverandering. MaaS is vooral
    geen kwestie van iets afpakken maar iets toevoegen aan wat er al is (goedkoper, sneller en duurzamer)
  • Regel de functionaliteit van de App goed, inclusief verdienmodellen

De belangrijkste en nog onbeantwoorde vraag die uit deze pilots naar voren kwam is hoe je je beleid (en governance) als organisatie aanpast op MaaS en uitvoert.

Petra Heemskerk (Advocaat en Partner bij CMS): “Dat pilots niet hoeven te worden aanbesteed is onjuist. Als er een geldstroom is van de overheid naar een marktpartij of naar een gezamenlijke pot moet er altijd worden aanbesteed, pilot of geen pilot. Dat gebeurt vaak niet, met als consequentie dat de subsidie moet worden terugbetaald. Om dit te voorkomen kun je als overheid een faciliterende rol aannemen om zo zonder consequenties subsidie te verlenen. Je bent dan feitelijk geen opdrachtgever en zit dus ook niet aan het roer. Maar de vraag is of je als overheidspartij überhaupt wel in staat bent om zelf voldoende innovatie en slagkracht te organiseren voor het toepassen van MaaS. Wellicht is dat een taak en rol van de markt.”

Een paar tips:

  • Een marktconsultatie is een simpele manier om er achter te komen wie welke
    oplossingen kan bieden en wat de verdienmodellen van de markt zijn. Hierin kunnen ragen beantwoord worden zoals ‘selecteer ik prijs of op kwaliteit?’ en ‘wat zijn mijn gunningscriteria?’
  • Houd grip op het proces en project door vooral los te durven laten. Probeer dus niet alles voor te schrijven en maak vooral geen uitgebreid Programma van Eisen
  • Om zoveel mogelijk in te spelen op allerlei toekomstige veranderingen en om
    oplossingen uit de markt te halen, zet in op de aanbestedingsmethode Innovatie
    Partnerschap
  • Focus niet op laagste prijs, want de markt zal er alles aan doen het geld terug te
    verdienen (via meerwerk)
  • Zorg voor maatwerkcontracten: in de aankondiging meenemen dat er ruimte moet zijn voor maatwerk gedurende de contractperiode om samenwerking te bevorderen en risico’s te delen i.p.v. te verdelen

Samenvattend de belangrijkste take-aways van deze bijeenkomst:

  • Leer vooral van de inmiddels opgedane kennis van bijvoorbeeld de pilots Brengflex en Sl!m Heijendaal
  • Maak de publieke en private belangen van te voren inzichtelijk
  • Zorg als gemeente voor een heldere visie op je stad: waar ben je van en wat wil je? Zet daar MaaS op in.
  • Zorg dat je beleid ontwikkelt en toepast op MaaS-ontwikkelingen
  • Denk goed na over de rol die je wilt aannemen: faciliterend of regie en hoe je deze rol het beste moet gaan invullen en met wie
  • Stel de reiziger centraal
  • Grote uitdaging is om van de beschikbare data bruikbare informatie te maken en om de data van vervoersmaatschappijen überhaupt beschikbaar te stellen
  • Parkeren als stuurinstrument voor gemeentes
  • Begin, ook al is het met kleine stappen PPS Netwerk Nederland ontwikkelt op dit moment in samenwerking met HAN Hogeschool, Movares, Provincie Gelderland en CMS de ‘Werkmethode MaaS: van Organisatie naar (Project)realisatie’ om gemeenten en provincies te helpen om (intern maar ook met externe partijen) de juiste start te maken voor het organiseren en uitvragen van MaaS.


Klik hier voor een interview over MaaS met Anne-Marie Haanstra (programmamanager
Kenniscentrum Business Development en Co-creation, HAN Hogeschool) de juiste start te maken voor het organiseren en uitvragen van MaaS. Meer informatie hierover kunt u aanvragen via info@ppsnetwerk.nl

 
Auteur: Elte Palm, PPS Netwerk

mail_outline

Aanmelden voor de nieuwsbrief

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.