Marco te Brömmelstroet: Laat eerlijk zien welke dilemma’s er zijn

woensdag 2 oktober 2019
timer 4 min

Op de vraag wat de belangrijkste opgave is waarvoor (verkeers)planning oplossingen moet aandragen, antwoordt Te Brömmelstroet resoluut: “Een rechtvaardigere mobiliteitstoekomst, waar niet groei van bereikbaarheid, maar een betere verdeling het doel is. Waarin niet reistijdwinst, maar de vergevingsgezindheid van het systeem voor de feilbare mens centraal staat.” Een gesprek over vaardigheden en competenties.

Wat is het profiel van de ideale verkeersplanner? Te Brömmelstroet noemt als eerste ‘Een reflectief vermogen op de beperkingen van de eigen discipline’. Hij licht toe dat de professionele taal die een verkeerskundige of vervoersplanner leert in zijn of haar opleiding, gestold is in normen en instrumenten die worden gebruikt in de dagelijks praktijk. “Zoals iedere taal is dat een versimpeling, en die zit per definitie vol met aannames en principiële keuzes. De gevolgen van deze verkeerskundige taal vind ik  te belangrijk om onbesproken te blijven. Een goede verkeersplanner moet daarom zowel de vaardigheid hebben om technisch-rationele problemen op te kunnen lossen als ook om deze verkeersplanning ‘politiek’ te maken. Dat wil zeggen: naast de expert die aangeeft wat het beste werkt, kan een verkeersplanner ook een ‘honest broker’ zijn. Eén die op basis van kennis, eerlijk en oprecht aan mensen laat zien welke dilemma’s er zijn bij het inrichten van onze openbare ruimte, welke keuzes je kunt maken en wat de soms, enorme, consequenties daarvan zijn op hoe we ons tot elkaar verhouden op straat.”

Marco te Brömmelstroet, hoogleraar Urban Mobility Futures , Universiteit van Amsterdam

Aanvulling op kennis en vaardigheden
Betekent dit dat er hiervoor aanvullingen noodzakelijk zijn op de bestaande kennis van planning en op de vaardigheden van planningsprofessionals? Te Brömmelstroet: ”Mijn ervaring is dat er niet per se meer technische vaardigheden nodig zijn, maar dat vooral de vaardigheden van andere mensen en disciplines een zwaardere rol moeten krijgen in planningsprocessen. Ik vind het bijvoorbeeld vreemd dat bij een planproces voor een nieuwe school, naast de belanghebbenden, de verkeerskundige als enige expert aan tafel zit. Waar is de gezondheidsdeskundige, de psycholoog, de socioloog en de kind-deskundigheid? Waar is de landschapsarchitect, of de ecoloog? De pseudo-wetenschappelijke aura van de verkeerskundige toolbox, met gestandaardiseerde richtlijnen (normen) en modellen, is vervolgens sterk bepalend voor hoe de openbare ruimte eruit komt te zien. Dat is fijn  als houvast voor veel partijen, maar uiteindelijke plannen voldoen hierdoor vaak wel aan de normen, maar komen niet tegemoet aan heel veel wensen. Efficiënte verkeersafwikkeling wordt zo bijvoorbeeld automatisch belangrijker dan rechtvaardigheid.”

 

‘De banaan’ en ‘de patatzak’
“Ik heb deze nieuwe manier van plannen zelf ervaren tijdens een opdracht van toenmalig wethouder mobiliteit Eric Wiebes om tien kruispunten in Amsterdam opnieuw te ontwerpen. Niet vanuit een systematiek of gestandaardiseerd volgens ‘het boekje’, maar puur vanuit observaties van het menselijk gedrag. Door naar camerabeelden te kijken samen met studenten sociologie en door interviews te doen, kwamen we tot nieuwe inzichten in hoe we een kruispunt kunnen ontwerpen dat tegemoetkomt aan de wensen van de mensen die er gebruik van maken. Met een divers team, met onder andere landschapsarchitecten, gingen we hiermee aan de slag. Wat bleek? De uiteindelijke ontwerpen (‘De banaan’ en ‘De patatzak’) werden uitgeroepen tot ‘Innovatie van het jaar’. De kruispunten functioneerden ook in verkeerskundige parameters beter dan ervoor en mensen voelden zich er prettiger. Er ontstond weliswaar weerstand vanuit het ‘systeem’ omdat verkeerskundige conflictanalyses een toename in conflicten lieten zien. Dit kwam omdat de uitgangspunten van die analyses gebaseerd zijn op interacties tussen auto’s. Toch is deze manier van werken staand beleid in het Fietsplan van Amsterdam.”

Niet verstoppen
Wat is de toekomst van verkeersplanning als die niet loskomt van systeemdenken? Te Brömmelstroet: “Ik voorzie dat verkeersplanning snel irrelevant zal worden als verkeersplanners niet meegaan in een beweging om je als expert anders op te stellen richting burgers en belanghebbenden. Het gaat er niet om dat de kennis die we hebben fout is. Het gaat erom dat we de beperkingen ervan eerlijk zichtbaar maken en niet verstoppen achter onbetwistbare standaarden en normen. Een goede verkeersplanner kan er zo juist een maatschappelijk en politiek debat over belangrijke dilemma’s mee voeden. En, om tot slot met Peter Peters te spreken: ‘There can be more than one answer to the question of how multiple speeds exist together. This question has more than one answer, and none of these will satisfy everyone at the same time’.”

 
Auteur: Marco te Brömmelstroet

Reactie plaatsen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.