Nationaal verkeerskundecongres 2017: impuls voor transitie?

‘Het kostte keynotespeaker Dirk Jan de Bruijn van de Innovatiecentrale weinig moeite om aan te tonen dat de ontwikkelingen met Smart Mobility razendsnel gaan en dat een traditionele verkeerskundige aanpak daarbij niet volstaat. Zowel Peter van der Knaap van de SWOV als Rijksadviseur Daan Zandbelt benadrukten het belang van samenwerking voor de verkeerskundige. In de zorg voor verkeersveiligheid moet de verkeerskundige sterker dan voorheen zijn plek in de keten van verantwoordelijkheden pakken. Daan Zandbelt benadrukte eveneens de noodzaak van het samenwerken met andere disciplines bij het inrichten van de openbare ruimte.' 

Blik verbreden 
‘Verkeerskundigen kunnen nauwelijks genoeg worden gestimuleerd om hun blik te verbreden en de samenwerking te zoeken, aldus de sprekers op het hoofdpodium. Wie het meest inging op het transitieproces was Derk Loorbach. Hij is in het dagelijks leven directeur van het Dutch Research Institute for Transitions (Drift ) in Rotterdam. Loorbach legt uit dat een transitie een schoksgewijze fundamentele verandering betreft van de dominante structuur, cultuur en werkwijzen binnen een maatschappelijk deelsysteem. In de verkeerswereld zie je dit bijvoorbeeld in het wijzigen van de verhouding tussen bezit en gebruik, in de verandering van werkwijzen door de real-time beschikbaarheid van grote hoeveelheden informatie voor alle geïnteresseerde betrokkenen, of in de doorwerking van een hogere waardering voor duurzaamheidsvraagstukken in het verkeer.  Loorbach meent dat het bestaande verkeers- en vervoersregime, met de personenauto als belangrijkste pijler, steeds verder vastloopt. Hij onderbouwt dit met de hardnekkige volharding (tot nu toe) van de optimalisatiestrategie voor het autosysteem, terwijl de vraagstukken van milieu, veiligheid en doorstroming er niet mee worden opgelost. Dit regime staat niet alleen onder druk, maar krijgt ook  concurrentie.’  

Actie 

‘Een oplossing? Betrokkenen moeten het dan eerst eens worden over de aard van de ‘onduurzaamheid’. Waar moeten we precies vanaf? Aan welke voorwaarden moeten wijzigingen op lange termijn voldoen? Tegelijkertijd moet in het hier en nu actie worden ondernomen voor verbetering. Wat kunnen we snel uitproberen en gewoon nu al doen? Van deze experimenten kunnen en moeten we leren, waarbij de hamvraag is hoe we oplossingen institutionaliseren.’  

‘Op een aantal van de punten die Loorbach aandraagt, is het Transitieteam Verkeer & Mobiliteit de afgelopen jaren actief geweest. Onze stip aan de horizon is beschreven in het zogenoemde Position Paper van het team (www.verkeerskunde.nl/vakdebat/vakverkeerskunde chronologie: 14 dec 2014). Hierin moedigt het team de collega's in het verkeersvak aan om zich actief met deze ontwikkelingen te bemoeien en niet te wachten op wat gaat komen.’  

Verbinden 
‘Een van de aanbeveling van het Transitieteam is ook om het verbinden aan te jagen en experimenten te bevorderen. Een deel van het team heeft hier vorm aan gegeven door een stichting op te richten die concrete veranderingen aanmoedigt: New Movements in Transport & Mobility (www.nmtm.eu). Bij de eerder dit jaar gehouden Mobility Challenge in Roermond heeft NMTM de rol van adviseur en aanjager vervuld.’ 

Mobiliteit tussen mensen centraal stellen 

‘De veranderingen in het verkeersvak en het verkeerssysteem zijn aan de orde van de dag. Als het aan het Transitieteam Verkeer & Mobiliteit en NMTM ligt, grijpen verkeerskundigen deze aan om de transitie een handje te helpen. Optimalisatie van het bestaande autoverkeerssysteem is daarbij niet de gewenste route. Het is tijd om de mobiliteit tussen mensen centraal te stellen. En dat is eigenlijk heel logisch. Het gaat in de samenleving ten slotte om wat tussen mensen kan bestaan.’

 
Auteur: Marcus Popkema, hogeschool Windesheim