‘Je kunt werk maken van geluk’

Een wereldverbeteraar? “Ach, ik probeer op mijn manier een bijdrage te leveren. Ik geloof in het nut van het toepassen van wetenschappelijke psychologie. Dat doe ik door mensen te inspireren met boeken, met de verschillende bedrijven die ik begonnen ben, en door veel op te treden als spreker. Mijn doel is mensen gelukkiger maken en de wereld een beetje mooier.”

Is er een relatie tussen onze ‘tijd’ en ‘tijdgeest’ en toenemende aandacht voor geluk? 

Dijksterhuis: “Dat denk ik wel. Je ziet meer aandacht voor geluk, bijvoorbeeld bij overheden, bedrijven of het onderwijs. Tegelijkertijd toont de wetenschap duidelijk aan dat geluk deels maakbaar is, dus is het ook zonde om er geen gebruik van te maken.”

Over Nederland: “Er wordt weliswaar af en toe flink gemopperd, maar het gaat hartstikke goed met ons land. Dat neemt niet weg dat er problemen zijn die we aan moeten pakken, denk aan verkeersongevallen, agressie, of obesitas."

Je passie kunnen volgen

“Geluk kun je ook ervaren in je werk”, vervolgt Dijksterhuis. “Voor mij is dat ‘werk doen dat je ook zou doen als je er niet (of heel weinig) voor betaald zou worden’. Je passie kunnen volgen. Als je dat doet, vervalt de scherpe grens tussen werk en niet-werk. En dan is hard werken ook niet erg.

Handvatten hiervoor reik ik aan met ons bedrijf Happiness Lab. We hebben een instrument ontwikkeld waarmee geluk op de werkvloer gemeten en gemonitord kan worden. Ook bieden we interventies die we kunnen toepassen om ‘geluk’ in organisaties te verhogen. En dat is zeker een instrument op weg naar een gelukkiger wereld. Werkgeluk is belangrijk, we besteden immers een behoorlijk deel van onze tijd aan werk.

Als wij naar bedrijven gaan om het geluk te verhogen is autonomie het eerste waar we naar kijken. Nog steeds klokken om 9 uur? Weg met die onzin. Autorisatieschema's? Dan vertrouw je je eigen mensen niet. Weg ermee. Er zijn steeds meer organisaties die als voorbeeld hiervoor dienen: Zappos, Google, Buurtzorg, noem maar op."

Autonomie en verantwoordelijkheid

Willen alle mensen verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid en geen hiërarchisch management? Zijn er niet ook veel mensen die juist het tegenovergestelde willen en belemmeren zij daarmee dan ook vooruitgang in organisaties?

Dijksterhuis: “Inderdaad, niet alle mensen willen autonomie en verantwoordelijkheid, maar verreweg de meeste mensen willen het wel. En zelfs als je grote beslissingen liever overlaat aan je baas, betekent dat nog niet dat je geen enkele autonomie wilt. Bijna niemand wordt gelukkig van de extreme bureaucratie die tegenwoordig veelal de overheid, de zorg en het onderwijs, inclusief de universiteit, kenmerkt. De reden voor deze belemmering van geluk is dat bureaucratie de autonomie aantast.”

Relatie met gezondheid

Hoe overtuigt Dijksterhuis mensen ervan dat je ‘geluk kunt vinden in je werk’? “We hoeven er gelukkig steeds minder mensen van te overtuigen, maar als ik mensen tegenkom die moeite hebben met de term geluk - die het een beetje te frivool vinden - dan wijs ik altijd op de sterke relatie met gezondheid. Als je als organisatie investeert in geluk gaat je ziekteverzuim ook flink omlaag. En dan luistert de grootste scepticus ineens, want ziekteverzuim is duur.”

U spreekt op 21 juni op het Nationaal Fietscongres over de relatie fietsen en geluk. Wat wilt u er nu al over kwijt? 

“Ik zal vooral over geluk praten, en ook zeker een link leggen met fietsen. Maar hoe? Dat verklap ik nog niet.”

Wilt u meer leren over de relatie tussen fietsen en geluk? Meld u dan aan voor het Nationaal Fietscongres.

Ap Dijksterhuis, gelukswetenschapper

Albert Jan Dijksterhuis (49) is organisatieadviseur en hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in het onderbewustzijn en intuïtief denken en schreef verschillende boeken,  waaronder ‘Op naar geluk: de psychologie van een fijn leven’ (2015).  

In 2007 richtte hij met Rick van Baaren het bureau D&B (Dijksterhuis en Van Baaren) op met als doel psychologische kennis op het gebied van de beïnvloeding en gedragsverandering toe te passen om maatschappelijke en andere problemen aan te pakken. Vanuit D&B is onder meer Happiness Lab ontstaan. Happiness Lab beschouwt geluk als motor voor organisaties waarin mensen gelukkig zijn, beter presteren, creatiever zijn en minder vaak ziek.  

Dijksterhuis over Dijksterhuis: “Ogenschijnlijk nietsdoen en uit het raam staren is mijn grootste talent. Ik ben een denker en een dromer.”