'Begin in de samenleving, kijk wat zich daar afspeelt'

Nederland zit in een fase van ombouw. En dat betekent onherroepelijk ook een ombouw van een sector als mobiliteit, stelt zelfstandig adviseur 'de Ruimtemaker' Frans Soeterbroek. Meerdere disciplines zullen met meerdere partners samenwerken, maar vooral anders moeten gaan denken en handelen. 

Soeterbroek streeft naar een wereld waarin schotten tussen vakdisciplines verdwijnen en budgetten worden samengevoegd om oplossingen te bewerkstelligen die van groter belang kunnen zijn dan de optelsom van allerlei sectorale maatregelen. “Zolang je blijft denken vanuit je eigen discipline en je klassieke kundigheid, laat je enorme kansen schieten.” 

Hij geeft drie handvatten: 

• Denk integraler en multimodaler en breng ruimte en mobiliteit in samenhang met sociale vraagstukken. Ook de omgevingswet biedt nieuwe kansen om integraler te handelen. 

• Maak radicalere keuzes in de duurzaamheidsaanpak, denk niet te snel dat iets niet op jouw bord ligt. 

• Bouw het technocratische denken over infrastructuur om naar een proces van maatschappelijke dialoog en besluitvorming. Buig daarvoor ook de verhoudingen om: zet de burger voorop in plaats van de experts en bestuurders. 

“Durf het aan”, zegt Soeterbroek, “en je zult zien dat je werk er rijker van wordt als je maatschappelijke bronnen van collectieve intelligentie weet aan te boren.” 

Democratie 
Wat gebeurt er als we deze stappen niet zetten? “Kijk naar de soms jarenlange strijd om één tunnel. Je blijft dan hangen in een herhalend patroon van burgers die de overheid niet vertrouwen. Dat vreet aan de democratie. Dat moet anders. Je kunt met de intelligentie in de samenleving twee kanten op: die positief aanboren of die als NIMBY tegen je krijgen. Kies maar.” 

Nog een paar tips: “Onderschat de intelligentie in de samenleving niet. Mensen snappen minstens zo goed als de vakspecialist wat in een concrete situatie kan werken. Onder burgers vind je ook gewoon juristen en ingenieurs. En denk niet dat je eigen kunde er niet veel toe doet. Het gaat erom dat je je eigen expertise anders inzet. Kom los van het wij-zij-denken.” 

“En zorg dat je goed weet wat zich buiten afspeelt. Ga letterlijk naar buiten en doe daar je werk. Een valkuil is om experts binnen een organisatie bijeen te zetten en te denken dat integraliteit dan vanzelf wel ontstaat. De kunst is om te beginnen in de samenleving. Kijk wat zich daar afspeelt. Begrijp wat de problemen zijn en schrik niet terug als een oplossing soms helemaal geen verkeerskundige oplossing is, zoals inzetten op leefbaarheid in de woonomgeving in plaats van het bijsturen van vervoerstromen.” 

Beweging 

“Denk anderzijds ook niet te snel dat je ergens niet over zou gaan. Waterafvoer, niet verkeerskundig? Misschien kun je er in de infrastructuur goede oplossingen voor bieden. Sociale achterstand? Misschien helpen laagdrempelige vervoeroplossingen. Kortom: ga naar buiten. Voer gesprekken en constateer dat een oplossing soms iets anders kan zijn dan wat op papier staat of uit een model komt. En vergeet ten slotte nooit dat grote transities en veranderingen voortkomen uit maatschappelijke dynamiek en niet vanuit de overheid of kennisinstellingen.” 

NVC 2018 
Frans Soeterbroek is keynote speaker op het Nationaal verkeerskundecongres 2018? 
1 november, ’s-Hertogenbosch, Gastheer B5. Kijk voor meer informatie op www.nationaalverkeerskundecongres.nl