Belgisch Limburg wordt proefregio voor light rail

Belgisch Limburg heeft een forse achterstand op het vlak van openbaar vervoer ten opzichte van andere Vlaamse regio’s. Het spoorwegnet is mager. Busverbindingen zijn traag en sluiten niet aan op de trein. Logisch dus dat het gebruik ook tegenvalt. Dat alles moet drastische veranderen als in 2014 het Spartacus-regionet in gebruik wordt genomen.

In het Spartacusplan rijden bus en trein niet langer los van elkaar, maar vormen samen één systeem met korte overstaptijden op een aantal in te richten knooppunten. Hoofdknoop wordt de provinciehoofdstad Hasselt, van waaruit een netwerk van regionale treinen (bestaand spoor), light rail (nieuw spoor) en hoogwaardige snelbussen uitwaaiert naar alle richtingen.
Het light-railnet gaat grotendeels over oude spoorlijntjes die in het verleden aan het reizigersnet zijn onttrokken. Zo is een nieuwe railverbinding voorzien van Hasselt via het Limburgs Universitair Centrum en Lanaken naar Maastricht. Een tweede lijn takt ter hoogte van het LUC af richting Genk, Maasmechelen en Sittard. Een derde traject voert van Hasselt naar een nieuw aan te leggen knooppunt in het noorden van de provincie. Daar kunnen reizigers overstappen op treinen naar Lommel, Neerpelt en in de toekomst wellicht ook naar Weert en Eindhoven.
Belangrijkste voordeel voor de reiziger is de grote tijdwinst. Simulaties geven aan dat de reistijd binnen de regio wordt bekort met 40-65 procent. Ook de steden Antwerpen, Brussel en Luik zijn sneller te bereiken. De kortere reistijden moet het ov concurrerend maken met de auto en zorgen voor meer reizigers.
Opvallend is dat onze zuiderburen stevig inzetten op beter grensoverschrijdend openbaar vervoer. Zo noemen zij een regiotrein van Hasselt via Lanaken naar Maastricht van strategische waarde voor beide provincie-hoofdsteden, belangrijk voor het uitbouwen van de Transnationale Universiteit Limburg en het versterken van de toeristische en economische aantrekkingskracht van beide steden. Daarnaast profiteert ook het woon-werkverkeer. Verder zien de Belgen graag dat het Spartacusregionet via Maastricht en Sittard kan doorrijden naar Heerlen en Aken en daar aansluit op de Euregiobahn.

Studiejaar
Het Spartacusproject is opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord. Ook de provincie, gemeenten, busmaatschappij De Lijn en spoorbedrijf NMBS zijn er nauw bij betrokken. ‘Dit jaar is een studiejaar’, aldus Sara Vercauteren, woordvoerster van het Vlaamse ministerie van Mobiliteit. ‘We doen tracéonderzoek en werken aan een stappenplan. Ook kijken we hoeveel geld nodig is. Vanaf volgend jaar vindt besluitvorming plaats.’
Limburg wordt volgens Vercauteren een proefgebied. ‘De eerste regio in Vlaanderen met light rail. Als het werkt, passen we het ook toe in andere streken. We denken na over een soortgelijk plan voor West-Vlaanderen, maar dat is nog erg pril.’
De Vlaamse overheid timmert de laatste jaren stevig aan de weg met voornemens om het openbaar vervoer te verbeteren. Eerder al werd het Pegasusplan gepresenteerd voor de Vlaamse Ruit (Antwerpen-Gent-Brussel-Leuven). Daarnaast zijn er masterplannen voor Antwerpen en Gent en wordt gewerkt aan het Regionet Brabant. In deze gevallen is sprake van stadsgewestelijke vervoersystemen. Het Spartacusplan daarentegen vertoont meer overeenkomsten met Syntus in de Achterhoek.