Goudappel onderzocht risico op spookrijden bij onvolledige snelwegaansluitingen

Mobiliteits- en gedragsexpert Goudappel heeft de opdracht van RWS gekregen voor onderzoek naar onvolledige aansluitingen Groot onderzoek naar spookrijden
Goudappel heeft in december 2021 van Rijkswaterstaat de opdracht gekregen om onderzoek te doen naar het risico van spookrijden op zogenoemde onvolledige aansluitingen op het rijkswegennet; aansluitingen waar niet beide rijbanen van de autosnelweg zijn voorzien van zowel een toe- als afrit. Afwezigheid van een toerit vanaf het onderliggend wegennet beïnvloedt de kans dat een weggebruiker via de afrit de snelweg oprijdt. Daarom werd vanaf december een schouw uitgevoerd aan alle 77 onvolledige aansluitingen door de verkeersveiligheidsauditors en Human Factors experts van Goudappel. De schouw is inmiddels afgerond

Spookrijden ontstaat als een weggebruiker vanaf het onderliggend wegennet de afrit van een snelweg oprijdt en daardoor op de snelweg tegen het verkeer in rijdt. Dit is in potentie een levensgevaarlijke situatie. Een eenduidige oplossing om spookrijden te voorkomen is er echter niet. Ondanks het volgen van richtlijnen en toepassen van specifieke maatregelen kan spookrijden nog steeds gebeuren. De afrit van de snelweg moet immers open blijven voor verkeer dat de snelweg verlaat.
Eind 2020 heeft de Onderzoeksraad voor Verkeersveiligheid (OVV) haar rapport gepubliceerd naar aanleiding van een ernstig verkeersongeval dat werd veroorzaakt door een spookrijder. Deze spookrijder is bij een onvolledige aansluiting de snelweg opgereden en de OVV adviseerde meerdere stappen om dergelijke ongevallen te voorkomen. Als eerste stap in dit proces werden in een bredere aanpak alle onvolledige aansluitingen op het rijkswegennet nader geïnspecteerd op het risico van spookrijden.

Schouw naar alle factoren die invloed hebben op spookrijden

Goudappel onderzocht alle 77 onvolledige aansluitingen; zowel verkeerskundig, als vanuit de ogen van de weggebruiker. “We zijn daarbij uitgegaan van verschillende weggebruikers,” aldus projectleider Rick Schotman van Goudappel. “De alerte weggebruiker én de meest kwetsbare weggebruiker die door bijvoorbeeld slecht zicht, slechte taalbeheersing of invloed van middelen op het moment van passeren extra risico loopt op spookrijden.”

Het onderzoek van Goudappel spitste zich toe op de juiste toepassing van richtlijnen en de volledigheid van de genomen maatregelen. Daarbij keek Goudappel naar aanwezige factoren die de kans op spookrijden vergroten, bijvoorbeeld een vormgeving van de aansluiting van een afrit op de kruisende weg die gelijkenis vertoont met een toerit. En naar afwezige factoren die, indien wel aanwezig, de kans op spookrijden verkleinen. Bijvoorbeeld een plaatsnaam waar de weggebruiker een toerit voor zoekt, maar die niet aantreft in de bewegwijzering of een duidelijk verbod tot afslaan. De aanwezigheid van mitigerende factoren die de gevolgen van spookrijden beperken of wegnemen (bijvoorbeeld een veilige keer- of parkeermogelijkheid op de afrit) werden ook meegenomen in het onderzoek.

Onderbouwing voor een risicogestuurde aanpak

Op basis van de bevindingen wordt het risico bepaald van elke onvolledige aansluiting (de kans dat een spookrijgeval start op de aansluiting en de mate waarin de fout hersteld kan worden). Rick Schotman: “Dankzij de inzet van verkeersveiligheidauditoren én onze Human Factors-experts – die weten op welke manier hersenen informatie verwerken of reageren bij afwezigheid van informatie en wat daar de gevolgen van zijn voor de verkeersveiligheid – geven we inzicht in de risico’s op alle onvolledige aansluitingen. Dit draagt in belangrijke mate bij aan het risicogestuurde werkproces van onze opdrachtgever.”

Het onderzoek is inmiddels afgerond en de bevindingen worden op dit moment verwerkt.