Wegbeheerders moeten op hun tellen passen

Een Amerikaanse 'claimcultuur' bleef weliswaar uit, maar de wegbeheerder komt bij vermeende aansprakelijkheid bij verkeersongevallen tegenwoordig niet meer zo snel met de schrik vrij. Gemeenten, provincies maar ook het rijk kunnen niet meer volstaan met klakkeloze verwijzing naar gepleegde onderhoudsinspanningen. Dit constateert mr. M.L.M. Renckens, een van de auteurs/samenstellers van het boek ‘Aansprakelijkheid van de wegbeheerder’.

In 1992 werd in het Burgerlijke Wetboek een nieuw artikel geïntroduceerd op grond waarvan wegbeheerders aansprakelijk gesteld kunnen worden. Voorheen moest nadrukkelijk sprake zijn van een fout ('onrechtmatige daad') bij verkeersongevallen. Dit nieuwe artikel 6:174 rekt de mogelijkheden sindsdien aanzienlijk op. Het draait hierin namelijk niet om schuld, maar om 'risicoaansprakelijkheid'. Concreet: ook als een wegbeheerder geen fout heeft gemaakt of zelfs niet op de hoogte was van bepaalde gebreken in of aan de weg, kan deze in beginsel toch aansprakelijk zijn voor geleden schade.
Het boek gaat onder meer aan de hand van jurisprudentie (rond de 140 uitspraken) in op de ontstane rechtspraktijk in de afgelopen 15 jaar. Deze nieuwe uitgave komt in de plaats van een eerdere versie uit 1996, waarin de nieuwe rechtspraktijk nog slechts mondjesmaat was uitgekristalliseerd. Nu is dat veel meer het geval. Daardoor biedt deze uitgave wegbeheerders, maar bijvoorbeeld ook verzekeringsmaatschappijen, veel meer houvast. De vrees dat wegbeheerders bij wijze van spreken voor elk akkefietje voor de rechter gesleept zouden kunnen worden, is in ieder geval niet bewaarheid, zo stelt Renckens. 'Verkeersslachtoffers zijn daarentegen bewijstechnisch wel beter af met het nieuwe begrip ‘risicoaansprakelijkheid.’ Rechters kijken sinds 1992 niet alleen naar fysieke gebreken aan de weg, maar ook naar de ontwerpveiligheid. En ook of wegbeheerders bij onverwachte situaties, zoals wegwerkzaamheden of scherpe bochten, voldoende waarschuwingen hebben geplaatst.'
Op het gebied van drempels en andere verkeersremmende voorzieningen die de verkeersveiligheid beogen te dienen, signaleert de auteur nog een te grote variatie en eigen fantasie. ‘Daarmee lopen wegbeheerders extra risico. Zij hebben daadwerkelijk iets uit te leggen als ze uit eigen beweging in ontwerp en vormgeving of materiaalkeuze afwijken van 'staande' normen en richtlijnen zoals die van het CROW.’
Voorkomen is beter dan procederen. Om dat te stimuleren is in het boek in een apart hoofdstuk beschreven welke concrete bestuursrechtelijke en andere normen bij de vormgeving van de weg in acht moeten worden genomen. Ook aan het 'waar' en 'wanneer' van verkeerstekens en -borden wordt aandacht geschonken.
Het boek 'Aansprakelijkheid van de wegbeheerder' is te bestellen via www.verkeersrecht.nl