Hoe onderzoek je het denken van reizigers
Leonard Verhoef
Onderaan deze samenvatting staat een link naar de complete bijdrage.
Psycholoog Leonard Verhoef reageert met zijn bijdrage op het artikel ‘DRIS: lezen en wegwezen’ uit Verkeerskunde 04/2008 (pagina’s 26-30). Daarin presenteerde Keypoint Consultancy de resultaten van hun onderzoek naar de voorkeuren van reizigers over dynamische reisinformatiesystemen. Verhoef heeft twijfels over de manier waarop dit onderzoek is uitgevoerd.
Uit het onderzoek van Keypoint blijkt dat reizigers liever de vertrektijd van een bus willen zien dan een afteltijd. Verhoef wil aantonen hoe het adviesbureau tot deze – volgens hem foute – conclusie komt. Uit eerder onderzoek blijkt dat reizigers nieuwsflitsen en weer- en hooikoortsberichten willen op stations. Dit is dus een ander resultaat dan uit het onderzoek van Keypoint naar voren komt. Uit de enquête van Keypoint blijkt dat 12 procent van de 1121 ondervraagden het aftellen niet begrijpt. Volgens Verhoef komt dit omdat op het bord dat in het onderzoek is gebruikt alles werd uitgelegd, behalve de afteltijd. Ook worden in het onderzoek eerst vier dienstregelingsommetjes voorgelegd, waarin werd gevraagd naar de vertrektijd, en pas daarna maar één aftelsom. Volgens Verhoef is dat de reden waarom de reizigers voor vertrektijd hebben gekozen. Goed aan het onderzoek vindt Verhoef dat Keypoint de ondervraagde reizigers met de borden heeft laat werken. Maar welke vraag moet nu worden gesteld om te weten hoe reizigers presteren bij afteltijd? De manier van vragen stellen in het onderzoek verdient de aandacht. Keypoint stelde gesloten vragen. Dat is volgens Verhoef riskant, zeker wanneer je denkstappen van mensen onderzoekt. Zijn ervaring is dat je meer dan tweemaal zo veel oplossingen en overwegingen krijgt als je als onderzoeker vooraf bedacht hebt.
Daarnaast geeft Verhoef in zijn bijdrage tips voor geografisch representatief onderzoek. Hij adviseert ten slotte om bij dit soort onderzoeken een psycholoog in te huren. Al was het alleen maar om te horen dat je met statistiek niet 1121 maar 200 mensen hoeft te ondervragen om tot betrouwbare uitspraken te komen. Dat heeft, aldus Verhoef, wel zijn prijs. Een praktijk die geen rekening houdt met de functiepsychologie, die bestudeert hoe mensen bewegen, waarnemen, taal gebruiken, leren en denken, kan rekenen op een harde confrontatie.
Auteur: Jacques Lorsheijd
Reactie plaatsen •