Micromobiliteiten, hoe passen we ze in?

Microbiliteiten, hoe passen we ze in?  

Roxy Tacq, ANWB 

Je ziet ‘m steeds vaker op straat en je hoort er steeds meer over in de media: de elektrische step. Gevierd en gevreesd. Vraag mensen hoe ze over de e-step denken en de gemoederen lopen al snel op. Het maakt iets in ons los. Het gaat over iets fundamenteels; over hoe we ons in het dagelijks leven verplaatsen, of we bereid zijn om een beetje te geven en te nemen in het verkeer en over de vrijheid die we hebben om te kiezen hoe we reizen. 

De opkomst van de e-step past in een bredere trend waarin steeds meer compacte lichte vervoersmiddelen op de weg komen: de  ‘micromobiliteiten’. Denk aan e-bikes, e-bakfietsen, speedpedelecs, scootmobielen, Biro’s, hoverboards, Segways. Buiten privébezit en -gebruik worden veel van deze micromobiliteiten in binnen- en buitenland aangeboden in deelsystemen. 

Ook professionele vervoerders maken steeds vaker gebruik van lichtere, kleinere voertuigen. Zo zie je pakketbezorgers met  e-bakfietsen, maaltijdbezorgers op e-bikes en de online supermarkt Picnic met mini vrachtwagentjes.  

De ontwikkeling rondom micromobiliteit komt niet uit de lucht vallen. Steden worden door bevolkingsgroei steeds voller, de leefbaarheid en bereikbaarheid staan onder druk, en de wens om mobiliteit duurzaam te maken neemt toe. Micromobiliteiten kunnen een deel van de oplossing zijn, omdat ze beter in de stad passen dan personenauto’s en vrachtwagens. Ze nemen minder plek inen zijn vaak schoner. 

De voordelen van deze micromobiliteiten spreken dus voor zich. Maar er zijn ook ‘criticasters’. Hun argumentatie:  het is gevaarlijk, het is onnodig, want mensen kunnen fietsen, het is al zo druk op het fietspad en het is niet 100 procent duurzaam. 

Zijn deze reacties terecht? Micromobiliteiten zijn al onderdeel van ons systeem en het zullen er meer worden. Uiteindelijk leidt dat tot de vraag: hoe (en niet of) zorgen we dat micromobiliteiten positief bijdragen aan verkeer in de stad. We nemen daarom de kritiek onder de loep. 

”Het is gevaarlijk” 
Op een balansvoertuig, zoals een step, eenwieler of fiets, waar je onbeschermd op staat of zit ben je kwetsbaar. Nog geen reden om niet uit de auto te stappen. Sterker nog, personenauto’s en ander zwaar verkeer, zijn vaak betrokken bij dodelijke en ernstige verkeersongevallen. Massa en snelheid spelen een grote rol bij de impact van een botsing. Een verschuiving van zware voertuigen naar lichte voertuigen ( ‘model split’) heeft een positief effect op de veiligheid. Het International Transport Forum liet dit mooi zien in hun rapport over veilige micromobiliteit (bron: ITF, 2020, Safe Micromobility). De stijging van het aantal ernstige verkeersongevallen is voor een groot deel te verklaren door een groeiend aantal fietskilometers door ouderen. Ze zijn fysiek kwetsbaar en zich soms ook onvoldoende bewust van de vaardigheden die e-bikes van hen vragen. Maar de gemiddelde 65+er zal niet op een eenwieler of e-step door de stad trekken.  

“Het is onnodig, want mensen kunnen fietsen” 
Laat mensen zelf kiezen hoe ze reizen als ze anderen daar niet mee schaden. Als een e-step voor iemand goed werkt en daarmee geen gevaar of overlast veroorzaakt, waarom zou je iemand die keuzevrijheid willen ontzeggen? Waarom moet iemand verplicht fietsen?  

“Het is al zo druk op het fietspad” 
Dat klopt. Als we het nu eens omdraaien? Als de groep fietsers en ander micromobiliteitsgebruikers groter wordt… zou er dan niet meer draagvlak komen om meer ruimte te maken voor deze groep? Bijvoorbeeld bredere fietspaden en meer goed ingerichte 30km/uur gebieden?   

“Het is niet 100 procent duurzaam” 
Micromobiliteiten met een batterij zijn inderdaad minder duurzaam dan een fiets zonder batterij, maar als je ze vergelijkt met auto’s zijn ze minder vervuilend.  

Discussies hierover kunnen we lang voeren. Ondertussen neemt het aantal micromobiliteiten op straat toe. Dus terug naar de vraag: hoe zorgen we ervoor dat ze op een goede manier in ons verkeerssysteem passen en de bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad bevorderen?  

Het (gewenste) gebruik conflicteert soms met de gestelde normen en sommige voertuigen vallen buiten de boot (de e-step is min of meer verboden). Daarom hebben we bij de ANWB de vervoersmiddelen en regelgeving tegen het licht gehouden. We hebben op basis van de ontwerpmethodiek ‘Verkeer in de stad’ (zie www.anwb.nl/verkeerindestad) een nieuw kader ontwikkeld. Dit helpt om op een logische en onderbouwde manier beslissingen te nemen over de regels voor gebruikers en de plek op de weg. Twee criteria waren hierin leidend: massa en snelheid.  

[Vet] 
Bent u  benieuwd naar dit kader en denkt u graag met ons mee? Bezoek dan de sessie over micromobiliteit op het (uitgestelde) NVVC op 26 november: www.nvvc-congres.nl/programma