‘Het ambacht van verkeerskundige staat onder druk’

“Niet elke verkeerskundige heeft scherp wat je in een parkeerbalans stopt, of hoe je ongevalsdata het beste kunt analyseren. Het ambacht kent verschillende specialistische en generalistische facetten. En dan wordt er ook nog aan je gevraagd of je multidisciplinair wilt samenwerken met oog voor bijvoorbeeld duurzaamheid, regelgeving en digitalisering. De uitdagingen waar de verkeerskundige voor staat zijn complex en groot. Veel heeft te maken met ‘gedrag’. Van weggebruikers maar ook van onszelf, vakgenoten of bestuurders, vertelt verkeerskundige Robert Coffeng, teammanager bij Sweco.

Een grote beïnvloeder van duurzaam (verplaatsings)gedrag is infrastructuur, stelt Coffeng. “Maar met alleen infrastructuur ben je er natuurlijk nog niet. Zo werken wegbeheerders al jaren met campagnes om gewenst gedrag te stimuleren, maar dat is niet altijd effectief. Neem de campagne over ritsen, met de zakenmannen inclusief koffer op een rij. Dat was een grappige reclame, maar de doelgroep die ze ermee wilden aanspreken, herkende zichzelf er niet in. Ons vakgebied wordt steeds complexer omdat er veel verschillende facetten bij komen kijken waarvan de verhouding tussen oorzaak en gevolg en mogelijke bijwerkingen vooraf niet altijd goed zichtbaar zijn.

Punaiseprofiel 

De verkeerskundige van de toekomst heeft een ‘punaiseprofiel’, aldus Coffeng. “Breed genoeg om geïnteresseerd te zijn in de vraag achter de opgave en om kennis en vaardigheden daarop aan te haken. En die pin moet scherp genoeg zijn om expertise of ambacht in te kunnen brengen. Dat is je verkeerskundige toegevoegde waarde. Daar zit natuurlijk wel variatie in, maar vergelijk het met de medische wereld: je hebt huisartsen nodig, maar ook medisch specialisten. Zo hebben we ook generalistische verkeerskundigen én specialisten nodig, maar dan ook nog eens het liefst verenigd in één persoon.

Wolk van ontwikkelingen

In de vijfentwintig jaar ervaring van Coffeng is er al veel veranderd. “Dat heb je als je al een tijdje meeloopt, dan zie je een wolk van ontwikkelingen voorbij komen. Verkeerskundigen moeten nu bijvoorbeeld steeds meer de samenwerking met andere vakgebieden opzoeken, vroeger al met stedenbouwkundigen, nu bijvoorbeeld ook met economen, data scientists of (landschaps)architecten. Ook de wetgeving is veranderd. Tegenwoordig speelt privacy een grote rol maar hoe ga je dan om met je onderzoek en data? Daar komt bij dat veel stakeholders ook toegang tot informatie hebben, die dan niet per se altijd klopt of juist geïnterpreteerd wordt. Een hoop uitdagingen voor de verkeerskundige dus.”

Coffeng mocht onlangs een gastcollege verzorgen op de BUas. “Daar laat je dan zien wat je werk inhoudt, en dan zie je twee werelden samenkomen. De ene dag ben je heel abstract bezig met strategische beleidsplannen voor het ministerie, een andere dag ben je heel concreet bezig met de aanpassingen van een kruispunt. Dat sluit ook weer aan op mijn analogie met de huisarts en de specialist.”
 

Behoud van kennis

“Wat al een tijdje speelt, is dat we wel veel aanwas van junioren hebben, maar dat tegelijkertijd de ervaren verkeerskundigen met pensioen gaan. Dat vraagt onder andere goed en tijdig voorsorteren op de juiste kennisoverdracht of bijvoorbeeld de inzet van de meester-gezel constructie voor het ambacht. Tegelijkertijd wordt het werkveld steeds complexer en daarmee uitdagender. Dat is overigens tegelijkertijd aantrekkelijk. De rollen van de junior en senior worden op sommige vlakken omgedraaid. Het werk blijft onder andere daardoor langer uitdagend en vraagt ook specifieke competenties of gedrag.

Verkeerskunde is daarmee geen (voornamelijk) exact vakgebied meer. De toekomstige verkeerskundige moet buiten de gebaande paden durven te denken, nieuwsgierig zijn, verbindingen leggen en in staat zijn adviezen goed te motiveren, zeker ook in een politieke omgeving. Dat leer je in de praktijk, net als autorijden: je haalt eerst je rijbewijs, maar dan leer je pas echt rijden in de praktijk. Dat is met werken als verkeerskundige niet heel veel anders.”