Optisch lijkt er niet veel veranderd in de bewegwijzering…

Hanneke Steen is sinds juni 2020 directeur van de Nationale Bewegwijzeringsdienst, NBd. Zij viel midden in het campagnejaar ‘125 jaar bewegwijzering’ met de neus in de boter: er werd feestelijk teruggekeken op successen én vooruit naar nieuwe vormen in de toekomst. Verdwijnen dan onze bewegwijzeringsborden, net als de praatpaal van de ANWB? Steen: “Er groeit natuurlijk een digitaal bewegwijzeringsnetwerk, maar borden blijven nog jaren. Steeds minder om te navigeren, maar nog heel lang om te oriënteren.”

Door Nettie Bakker

Steen bestiert de NBd bij Rijkswaterstaat in Utrecht, maar doet dat vanwege de coronamaatregelen vooral vanuit huis in Hengelo. In deze stad is ze ook actief fractievoorzitter voor het CDA. “Ik ben echt iemand van de publieke zaak”, licht ze toe. “Bewegwijzering is een publieke taak en zie je overal. De bebording lijkt misschien heel statisch, eenvoudig, trendongevoelig en vanzelfsprekend, maar is dat niet. Het is een zeer complex geheel.” Juist dat maakt haar enthousiast: “Ik houd ervan om complexe dingen simpel te maken, dus dat gaan we doen.”

Bewegwijzering is heel concreet, legt ze uit. “Het is overal, helpt elke weggebruiker, en is er al zo lang elke Nederlander zich kan heugen. Tegelijkertijd gaat er een wereld schuil elke wegwijzer. Zo simpel is het niet om een goede, logische route te maken met borden die goed leesbaar zijn voor velen en op de goede plek staan. En dat doen met  bijna 400 gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk. Het is een heel complex krachtenveld. Iets complex, maken tot iets praktisch hanteerbaars voor iedereen, is mooi werk.” 

Hoe de hazen lopen

Daarnaast noemt Steen het vertalen van veranderingen in techniek, demografie en onze visie op duurzaamheid en ecologie naar de bewegwijzeringsplannen die de NBd samen met wegbeheerders opstelt. Evenals de trend van versobering in aantal en op doelen van fysieke borden zonder de oriëntatiefunctie te verliezen. Ondersteunend aan dit proces is een goede datastrategie en dataplatform. Hierin wordenwegbeheerdersdata centraal ingebracht en uitgewisseld met een wereld aan serviceproviders en navigatiesystemen. Zodat de fysieke en digitale bewegwijzering uiteindelijk identiek en uniform wordt weergegeven aan de weggebruiker, zowel incar als langs de weg.
10 jaar werkte Steen bij Rijkswaterstaat. In haar laatste functie als afdelingshoofd Netwerkontwikkeling en Visie. Daarvoor was ze juridisch adviseur bij Waterschap Vechtstromen. Deze ervaring gecombineerd met haar rol in de gemeentelijke politiek, maakt dat zij goed weet ‘hoe de hazen lopen’ in wegbeheerdersland. “Ik breng vooral politiek-bestuurlijke ervaring en proceskennis in. Het kan bijvoorbeeld handig zijn om te weten op welke momenten in het jaar bij de verschillende overheden de budgetten voor het volgende jaar worden vastgelegd.”

Bijzondere historie

En dan over de processen binnen de NBd zelf. Die kennen een bijzondere historie. Jarenlang voerde de ANWB de bewegwijzering uit voor alle wegbeheerders en bewaakte en borgde zo de nationale uniformiteit en continuïteit in bewegwijzering. De bond beheerde ook een nationaal databestand. In het kader van marktwerking werd de bewegwijzering rond 2004 in de markt gebracht, totdat een aantal jaren later de eerste vormen van wildgroei en de nadelen van een versnipperd databestand zichtbaar werden. Na een zoektocht naar de juiste rechtsvorm werd de alliantie Nationale Bewegwijzeringsdienst in 2015 opgericht en gehuisvest bij Rijkswaterstaat in Utrecht.

Sindsdien wordt er hard gewerkt aan het opnieuw bijeenbrengen van alle kennis en data én aan het meelopen in de vaart der digitale volkeren. De functie van de fysieke, zichtbare borden en die van de digitale bewegwijzeringssignalen veranderen zowel afzonderlijk en ook ten opzichte van elkaar, legt Steen uit. “Digitale middelen nemen de navigatiefunctie over, maar het belang van de continuïteit en verkeersveiligheid verandert niet. We zitten aan tafel om te verkennen hoe de regierol hierop er in de toekomst uit zal komen te zien. Hoe de NBd daar haar meerwaarde aan kan leveren en hoe dat in de toekomt geborgd kan blijven.”   

Wat zij ook graag noemt zijn de inzichten die ze opdeed tijdens de campagneactiviteiten rond 125 jaar bewegwijzering. Hoewel Steen veel activiteiten vanachter haar computerscherm volgde, woonde ze in haar woonplaats wel een scholenproject bij. “We vroegen kinderen in de hoogste klassen van het basisonderwijs te beschrijven hoe bewegwijzering er rond 2035  uit ziet. Daar kwamen hele leuke ideeën uit. Bijvoorbeeld: ‘Als ik nu met een VR-bril weg kan fietsen, dan verken ik de weg en hoeft mama niet mee’.”

Hoe ziet 2021 eruit voor de directeur van de NBd? “Naast de genoemde processen hebben we een ‘omgevingsplan opgesteld.  Daarín staat onder meer dat we iedere wegbeheerder minstens een keer per jaar de hand schudden, dan wel telefonisch spreken. En ik kan niet wachten om daar een rol in te spelen. Daarnaast werken we continu aan verbeteringen binnen onze dienstverlening richting de wegbeheerders en aan het dataplatform. Ook starten we met themagroepen om nieuw bewegwijzeringsbeleid op te stellen. Rode draad voor volgend jaar is: communiceren, verbinding maken en verwachtingen van wegbeheerders en partners helder krijgen. Als dat lukt, ben ik tevreden.”

Over 5 jaar? ”Misschien een cliché”, zegt Steen, “Maar ik hoop dan die toonaangevende en logische partner te zijn én nog steeds een leuke club mensen. Let wel, we zijn een alliantieorganisatie en werken voor vier overheidslagen die op het gebied van bewegwijzering als één overheid naar buiten treden. Ook dát is een trend in samenwerking. Het zou mooi zijn als de NBd daar een voorbeeld  kan zijn.”

Meer informatie

NBd: www.bewegwijzeringsdienst.nl 

De campagnesite: www.125jaarbewegwijzering.nl.