Duurzaam en slim de stad in met Park & Bike

De mobiliteitstransitie is in volle gang. Duurzame vervoermiddelen krijgen steeds meer aandacht en ruimte in onze steden. De auto is steeds minder welkom in de stad, zowel door beleid als door toenemende drukte. Maar wat als je bestemming niet goed bereikbaar is met het openbaar vervoer? Of als je op één dag meerdere afspraken hebt op verschillende plekken?

Een flexibele en duurzame keuze

Het concept van Park & Ride (P+R) is al jarenlang bekend en wordt veel gebruikt, vooral in combinatie met het openbaar vervoer. In steeds meer steden komt daar een nieuwe variant bij: Park & Bike. Door na het parkeren de fiets te nemen, ontstaat een flexibel en duurzaam alternatief om de stad in te reizen.

Het gebruik van deelfietsen bij P+R-locaties laat veel potentie zien. Uit onderzoek (Hal, 2024) blijkt dat veel reizigers bereid zijn om een deelfiets te gebruiken als vervolg op hun autorit, zeker wanneer zij al ervaring hebben met deelmobiliteit. Ook biedt de fiets uitkomst op plekken waar het openbaar vervoer geen goede verbinding heeft. Reizigers die overstappen op de fiets, zijn flexibeler in hun reis. Ze kunnen eenvoudiger meerdere bestemmingen op één dag combineren en hoeven geen rekening te houden met dienstregelingen of vaste routes van het openbaar vervoer.
Park & Bike past goed bij de ontwikkeling van mobiliteitshubs: plekken waar verschillende vormen van vervoer samenkomen, zoals auto, fiets en openbaar vervoer. Door Park & Bike te integreren in deze hubs, wordt het een logische en aantrekkelijke keuze voor reizigers om voor het laatste deel van hun reis de fiets te pakken.

Voorbeelden

In ’s-Hertogenbosch zijn inmiddels drie transferia waar niet alleen een ov-aansluiting is, maar ook gratis leenfietsen beschikbaar zijn. Deze worden dagelijks gebruikt door forenzen en bezoekers om het laatste stuk van hun reis met de fiets af te leggen. In opdracht van de gemeente heeft Keypoint het gebruik van deze fietsen onderzocht. Hieruit blijkt dat op een gemiddelde werkdag ongeveer 1 op de 13 parkeerders bij transferium De Vliert een leenfiets gebruikt. Dit overstappunt ligt aan de noordoostkant van het centrum en laat zien hoe effectief deze combinatie kan zijn.

Naast ’s-Hertogenbosch zijn er verschillende steden in Nederland die onderzoek doen naar dit concept, of er inmiddels al ervaring mee hebben opgedaan. Een aantal interessante voorbeelden:

• Amsterdam: Binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) is een ‘witte vlekkenkaart’ ontwikkeld, waarin gebieden zijn geïdentificeerd waar het openbaar vervoervanaf P+R-locaties tekortschiet. In deze gevallen kan de fiets een goed alternatief bieden. Zo onderzoekt Amsterdam of en waar de deelfietsen bij kunnen dragen aan het mobiliteitssysteem. 
• Den Haag: Haags Stadsfiets en Park & Beach bieden deelfietsen aan bij parkeerterreinen.
• Nijmegen: Bij één van de drie P+R-locaties rondom de stad biedt de gemeente Nijmegen gratis elektrische deelfietsen aan.

Deze voorbeelden geven aan dat Park & Bike in opkomst is en dat er volop kansen liggen voor verdere uitbreiding, want de implementatie biedt kansen voor gemeenten om de verkeersdruk in hun steden te verlichten. 

Stappen voor implementatie

Om Park & Bike verder uit te rollen en succesvol te maken, zijn enkele belangrijke stappen nodig, die wij ook kunnen ondersteunen:
1. Onderzoek en locatiekeuze.
Voer een haalbaarheidsstudie uit, bijvoorbeeld via een witte vlekkenkaart. Gebruik hiervoor ov-data, herkomst-bestemmingspatronen en tools als de Mobiliteitsscan van Rijkswaterstaat.
2. Informeer de reiziger.
Zorg voor duidelijke informatie via parkeerapps, navigatiesystemen en bewegwijzering. Maak de beschikbaarheid van fietsen en P+R-terreinen centraal inzichtelijk.
3. Stimuleer het gebruik.
Verlaag drempels met lage of geïntegreerde kosten, flexibele betaalopties en goede informatievoorziening op locatie.
4. Monitor het effect.
Registreer het gebruik van de fietsen en koppel dit aan parkeergegevens. Zo ontstaat inzicht in de effectiviteit, en kunnen verbeteringen worden doorgevoerd.
5. Regel beheer en onderhoud.
Leg verantwoordelijkheden vast, en maak afspraken met externe aanbieders over de service, de beschikbaarheid en het onderhoud van de fietsen.

Flexibele combinatie

Park & Bike is een veelbelovende aanvulling op bestaande mobiliteitsoplossingen. Het biedt reizigers flexibiliteit én draagt bij aan duurzame, bereikbare steden. Door strategische implementatie en monitoring kan dit concept verder worden uitgebreid en verbeterd. Met een goede strategie, duidelijke communicatie en slimme samenwerking kunnen gemeenten grote stappen zetten in: minder files, minder
uitstoot, meer ruimte voor mensen én een gezondere manier van reizen.