‘Ga met de jeugd aan tafel’

“In Den Haag worden beslissingen genomen door een generatie die zelf niet altijd de gevolgen van die beslissingen zal ervaren”, vertelt Sandra van der Meer, bestuurslid bij de Jonge Klimaatbeweging. “Dat gebeurt niet expres, maar veel plannen worden daardoor niet gemaakt met de jongere generaties in het achterhoofd. Mensen nemen beslissingen gebaseerd op hun eigen kennissfeer.” 

Dit artikel verscheen eerder in Verkeerskunde #1 2023. Meer lezen? Ga naar onze digitale bibliotheek.  

Als voorbeeld noemt Van der Meer de woningbouwopgave en de plannen voor het bouwen van een miljoen nieuwe woningen. “Achthonderdduizend van die woningen komen in poldergebied, dus beneden zeeniveau. Bij het bepalen van de woningwaarde gaan zaken als lokalisering en hoogteligging op den duur ook meespelen. De starters die nu zo’n woning kopen, zitten over twintig jaar met een waardeloze woning. Daar moet je beter over nadenken.” 

“De Jonge Klimaatbeweging wil als een soort megafoon werken voor alle aangesloten organisaties. Op die manier vertegenwoordigen we een miljoen jongeren. Daardoor worden we ook eerder serieus genomen. We hebben zelf veel kennis in huis maar weten ook heel goed waar kennis te halen is, we willen niet het wiel opnieuw uitvinden.” 

Stem aan tafel 

“De stem van jongeren moet ook aan de Haagse tafels te horen zijn”, stelt Van der Meer. “Je denkt toch snel vanuit je eigen achtergrond, ook politici doen dat. Dat verklaart bijvoorbeeld ook waarom vrouwen nog vaak een achterstand hebben, beleid is nou eenmaal vaak gemaakt door mannen. Dat denken vanuit je eigen referentiekader doet men niet expres, maar je moet het wel erkennen, herkennen en benoemen. Alleen dan kun je verandering bewerkstelligen. Daarom is het belangrijk dat wij als jongeren gehoord worden.” 

Youthwashing 

“We zitten nu vaker wél aan tafel. Eerst leerden we onze vrijwilligers hoe ze aan tafel konden komen, nu is dat al verder ontwikkeld in ‘hoe zorg je ervoor dat je ook echt gehoord wordt?’” Daarbij constateert Van der Meer nog wel een probleem. “We zien wel gevallen van ‘youthwashing’, dan is ‘het gesprekje met de jeugd’ gehouden en zijn we dus gehoord, maar vervolgens wordt er dan niks mee gedaan. Dat is niet wat we willen. We willen gehoord worden én zorgen dat onze input ook echt geïmplementeerd wordt. Daar worden ook stappen in gezet, neem bijvoorbeeld het opnemen van de generatietoets in het klimaatakkoord. Het zijn best grote stappen, maar natuurlijk willen we altijd nog meer vooruitgang boeken.” 

Mobiliteit op de agenda 

Van der Meer was, voordat ze bestuurslid werd, een tijdlang jongerenexpert Mobiliteit bij de Jonge Klimaatbeweging. “Ook ik zag mobiliteit als iets vanzelfsprekends. Toen ik me er meer in ging verdiepen, kwam ik erachter dat mobiliteit niet per se vergeten wordt, maar niet sexy genoeg is om de drager van de discussie te zijn. Ondertussen maakt vrijwel iedereen dagelijks gebruik van mobiliteit, van automobiliteit tot openbaar vervoer, fietsen en lopen. Ik denk niet dat iedereen zich daar even bewust van is, terwijl we dagelijks iets doen dat zóveel sporen achterlaat en invloed heeft op de omgeving. We hebben het wel over de milieuschade van vliegen, maar de ochtendspits is bijvoorbeeld ook een ‘killer’ als het gaat over co2-uitstoot. Mobiliteit wordt niet altijd als interessant genoeg gezien, maar verdient net zo veel aandacht als bijvoorbeeld circulaire economie. Wel is het een lastige vraag hoe we dat besef kunnen verhogen. We moeten als klimaatsector, ook de mobiliteitssector, dus het onderwerp klimaat en mobiliteit meenemen.” 

Positieve kijk op de toekomst  

“We zijn een constructief-kritische organisatie”, beklemtoont Van der Meer. “We proberen de positieve vorderingen te benoemen. Dat doen we met name ook voor onze vrijwilligers, een klimaatdepressie is voor hen immers ook niet echt wenselijk. Natuurlijk gaat nog niet alles goed, maar we zijn wel op de goede weg. We hebben als klimaatbeweging al hele goede, concrete stappen gezet. Zie het zo: we zetten geen punt, maar een komma. Ja, we zitten aan tafel en mogen meedenken, maar nee, we zijn nog niet klaar. We zien bijvoorbeeld jongere mensen bewust de afweging maken om geen auto aan te schaffen, en meer met het openbaar vervoer te doen. Aan de andere kant, als je vervolgens zegt dat je dan toch echt dat weekendje met het vliegtuig naar Mallorca verdient, omdat je verder zo goed bezig bent, dan sla je plank wel weer een beetje mis.” 

“Ik heb zelf ook wel een positieve instelling. Want het komt heus wel goed; over dertig, veertig of vijftig jaar hebben we de crises van nu aangepakt. Wat ik wel een enge vraag vindt: wat gaat er in de tussentijd verloren? Ik heb nog een toekomst voor me, een mooie toekomst ook, maar nu al woeden er op het Afrikaanse continent klimaatoorlogen. Hoe dichtbij gaat zoiets komen, gaan we bijvoorbeeld klimaatvluchtelingen buitensluiten? Hoe diep moeten we gaan om bij de eindstreep te komen? We moeten ervoor zorgen dat het dieptepunt tussen nu en het oplossen van de klimaatcrisis zo hoog mogelijk is. Wij leven immers in het rijke Westen en zullen de gevolgen waarschijnlijk het minste voelen. Voor anderen staat hun bestaanszekerheid op het spel.” 

Zeven thema’s, één klimaatagenda 

De Jonge Klimaatbeweging werkt vanuit zeven thema’s, toegelicht in de Jonge Klimaatagenda 3.0. Éen van die thema’s is mobiliteit. In de agenda schetst de organisatie hoe jongeren willen dat Nederland er in 2040 uitziet. Hoe werken dan de economie en het energiesysteem, hoe gaan we met natuur, wonen, reizen, eten en onderwijs om? Het document schetst een ambitieuze visie van jong Nederland, niet alleen om klimaatverandering tegen te gaan, maar ook om een rechtvaardige samenleving te realiseren.  

Deze zeven thema’s zijn niet los van elkaar te zien. Ze zijn met elkaar verbonden door kansen en uitdagingen. Zo kunnen windmolens en zonnepanelen ruimte voor natuur innemen, maar juist ook meer ruimte maken voor de natuur. 

Over de Jonge Klimaatbeweging 

De Jonge Klimaatbeweging is een jongerenorganisatie en een koepelorganisatie. De organisatie bestaat uit jongeren – wat door de beweging gedefinieerd wordt als iedereen tussen de 16 en 32 jaar oud – die op grotendeels vrijwillige basis hun werkzaamheden verrichten. Bestuursleden krijgen daar wel een vergoeding voor, maar het gaat niet om betaalde banen, daarvoor is de vergoeding te laag. Het is een koepelorganisatie die een groot aantal andere jongerenorganisaties vertegenwoordigt bij politieke besluitvorming, met name in Haagse kringen. De beweging is zes jaar geleden opgericht door jongerenorganisaties, die zagen dat er behoefte was aan een organisatie die de krachten van hun organisaties kan bundelen, kennis kan ontsluiten en de stem van jongeren kan laten klinken. Een greep uit de jongerenorganisaties die zijn aangesloten zijn: Dwars (GroenLinkse jongeren), de Jonge Democraten, het Interstedelijk Studentenoverleg en JongNS.  
De beweging bestaat uit ongeveer tachtig vrijwilligers. De Jonge Klimaatagenda 3.0 is hier te lezen.

Dit artikel verscheen eerder in Verkeerskunde #1 2023. Meer lezen? Ga naar onze digitale bibliotheek.