Werkt fietsstimulering?

Fietsstimuleringsmaatregelen hebben als doel om gewoontegedrag van automobilisten te doorbreken en hen over te laten stappen op de fiets. Dat bespaart niet alleen autoritten en CO2, maar draagt ook positief bij aan de vitaliteit. Daarbij is het wenselijk dat de automobilist niet tijdelijk, maar juist structureel overstapt op de fiets. Pas dan is een maatregel echt effectief, ook op de langere termijn. Toch is er weinig zicht op de mate waarin de effecten van zulke maatregelen structureel zijn, aangezien deze vaak alleen bepaald worden voor de korte termijn. Om de effecten op de lange termijn te evalueren moet een specifieke doelgroep langdurig gemonitord worden.

Bij Zuid-Limburg Bereikbaar werd afgelopen jaar de tiende effectmeting uitgevoerd van de werkgeversaanpak. Hierbij wordt onderzocht hoe werknemers hun verplaatsingsgedrag aan hebben gepast als gevolg van regelingen en acties vanuit de overheid en de werkgever. Een groot deel van de respondenten is daarbij lid van een panel. Dit bood de unieke mogelijkheid om data van verschillende metingen aan elkaar te koppelen tot één grote paneldataset.

Met behulp van deze data is onderzocht (1) hoe het autogebruik verandert als medewerkers gebruik maken van fietsstimuleringsmaatregelen en (2) of er verschil zit tussen de effecten op korte en lange termijn.

Gedragsverandering

In de afgelopen jaren zijn er in het land heel wat maatregelen ontwikkeld en uitgevoerd om het fietsgebruik te stimuleren. Er zijn verschillende soorten maatregelen mogelijk: sommige richten zich bijvoorbeeld vooral op het fietsbezit, andere juist specifiek op het fietsen zelf. Het uiteindelijke doel van al deze maatregelen is om bij te dragen aan een gedragsverandering, waarbij voornamelijk gedoeld wordt op een structurele overstap van de auto naar de fiets als vervoerwijze.

Dit veranderingsproces kan worden ingedeeld in drie fases. De eerste fase is Overwegen. De automobilist moet de fiets als een potentieel vervoersalternatief gaan zien. Een groot aantal factoren kan hierop van invloed zijn, zoals kenmerken van de omgeving en het dagelijkse reispatroon. Als eenmaal wordt overwogen om de fiets te gaan gebruiken komt de fase Veranderen. De automobilist besluit daadwerkelijk de fiets te gaan gebruiken voor de reis die normaal per auto wordt afgelegd. Hoewel dan in principe het doel is bereikt, zijn we er nog niet. De fietser kan op termijn weer terugvallen op het oude gedrag en weer vaker de auto nemen. Het is daarom belangrijk om ook aandacht te besteden aan fase 3: volhouden.

Lees hier het hele rapport van Muconsult.