Op de deelscooter?

In de stad reis ik graag met het ov of de fiets: naar werk, de winkel, of op bezoek bij familie en vrienden. Toch is dat soms net niet handig. Zo ging ik eens van Den Haag naar de rand van Delft voor een tweedehandsmarkt: te ver om te fietsen, geen bushalte in de buurt, en misschien kwam ik zwaar beladen met gekochte spullen terug. De deelscooter bood uitkomst. En mijn partner kon achterop mee (of ik bij haar) – 2 voor de prijs van 1!

In diverse steden in Nederland zijn deelscooters intussen een vast onderdeel van het straatbeeld. Ze staan op veel plekken in de stad geparkeerd, rijden elektrisch en zijn via een app te reserveren, waarna je er tegen een start- en minuuttarief een rit mee kan maken. Ongeveer 5% van de Nederlanders maakte er in 2024 wel eens gebruik van. Zitten we straks allemaal op de deelscooter?

75% van de deelscootergebruikers gebruikt hem af en toe

Als werkende jongvolwassene ben ik een redelijk doorsneegebruiker. Net als de meeste gebruikers neem ik de deelscooter maar een paar keer per jaar. Slechts een kwart van alle gebruikers kiest regelmatig (20-30 keer per jaar) voor een deelscooter. Deze cijfers en meer staan in onze KiM-studie 'Deelscooters: impact op de leefomgeving'. In die studie beschrijven we de aanbieders en de gebruikers van deelscooters, hoe deelscooters worden gebruikt, en vooral wat hun milieu-impact is.

Sinds 2017 beschikbaar, maar de situatie is veranderlijk

Deelscooters zijn sinds 2017 in Nederland beschikbaar, maar welke aanbieders er zijn en in welke steden, dat kan zomaar veranderen. Onlangs, tijdens het schrijven van deze studie, heeft een aanbieder zich zelfs teruggetrokken uit het hele land. Ook hebben we sinds onze vorige studie naar de deelscooter beter inzicht gekregen in de levensduur van de deelscooters, hoe ze gebruikt worden en hoe de aanbieders te werk gaan, waardoor de klimaatimpact van deelscooters in dit nieuwe onderzoek gunstiger uitvalt.

Wanneer de deelscooter voordeel biedt …

Voordeel van deelscooters is dat ze flexibel zijn: in de stad kan ik er vrijwel altijd eentje in de buurt vinden. Ook bij treinstations staan vaak deelscooters, en dat is maar goed ook: bij een ov-staking, en 's avonds toen het stadsvervoer niet meer reed, heeft de deelscooter mij wel eens van het station naar huis gebracht.

Hoe zit het dan met het klimaat en milieu, vraag ik mij als milieubewust persoon af. De deelscooter is elektrisch en stoot niets uit, maar bij het maken van scooters en van elektriciteit komen wel broeikasgassen en vervuilende stoffen vrij. Uit onze studie blijkt dat de klimaatimpact van de deelscooter lager is dan van bijvoorbeeld de auto (elektrisch of benzine). Dus als ik een deelscooter neem in plaats van een deelauto, of als de deelscooter ervoor zorgt dat ik geen eigen auto neem, betekent dat winst voor de leefomgeving.

… en wanneer niet?

De deelscooter heeft ook keerzijden. Zo erger ik me (en ik niet alleen) er weleens aan als de stoep geblokkeerd is door een foutgeparkeerde deelscooter. Al komt dat gelukkig niet zo vaak meer voor en nemen de scooters minder schaarse openbare ruimte in dan een (goed)geparkeerde auto. 
Laatst was ik ook verrast over hoe snel de rekening voor een lange rit opliep. Het is me ook een keer overkomen dat ik ergens naartoe was gegaan met de deelscooter, maar daarna niet meer terug kon, omdat iemand anders deze had meegenomen. Toen moest ik alsnog met de bus.

En een deelscooter mag dan wel duurzamer zijn dan de auto, hij is juist minder duurzaam dan de fiets (zelfs een elektrische fiets) of elektrisch ov. Elke keer dat ik de deelscooter kies voor een rit waarvoor ik anders de fiets had genomen, gaat mijn milieuvoetafdruk dus omhoog! 

Milieuvoordeel hangt af van de alternatieven

Wat had ik voor mijn uitstapje naar de tweedehandsmarkt in Delft gekozen als er geen deelscooter was geweest? Toch een flink eind fietsen, ver lopen vanaf de dichtstbijzijnde bushalte, of maar niet gaan? Had ik een auto geleend? Of besloten zelf een scooter of auto te gaan kopen, om voortaan dit soort moeilijke plekken te bereiken? Het oordeel over de milieu-impact van mijn deelscooterrit hangt daarvan af.

Deelscooters in de toekomst

Welke rol de deelscooter gaat spelen het mobiliteitssysteem van de toekomst is nog afwachten. Dat hangt onder andere af van hoe de markt verandert en wat de beschikbaarheid is van deelmobiliteit. Wat duurzaamheid betreft zie ik in elk geval kansen, zolang de deelscooter vooral autoritten vervangt en niet ten koste gaat van de fiets. Want dat blijft toch het meest milieuvriendelijke vervoermiddel. Nou ja, op de benenwagen na.