Duurzaamheid voor draagvlak MaaS belangrijk 

Mobility as a service (MaaS) alleen bekijken vanuit het perspectief van individueel reisgedrag en potentieel gebruik door reizigers, is een smal perspectief. Onderzoekers van het project MaaS-TRAINER hebben achterhaald hoe mensen MaaS waarderen in vergelijking met andere investeringen in bijvoorbeeld groen en fiets- of OV-projecten. Francisco Bahamonde-Birke, Universiteit Utrecht (inmiddels Tilburg University), vertelt over het onderzoek dat in samenwerking met de gemeente Rotterdam plaatsvond. 

Door: Ymkje de Boer (VerDuS SURF) 

Met behulp van de Participatory Value Evaluation (PVE) hebben de onderzoekers bewoners in Rotterdam verschillende maatschappelijke aspecten van MaaS laten beoordelen. Bahamonde-Birke: ‘Denk daarbij aan het verbeteren van het openbaar vervoer (OV), maar ook aan het verbeteren van fietspaden en fietsenstallingen. Wat we wilden weten is hoeveel waarde de investeringen in MaaS hebben vanuit het perspectief van sociale wenselijkheid in vergelijking met investeringen in andere maatschappelijke voorzieningen. Dan kun je denken aan het verbeteren van het groen of recreatieve gebieden of aan fietsinfrastructuur of busbanen.’ 
 

Beleidsmakertje spelen 

De PVE werd na een kwalitatieve interviewronde onder twaalf personen online ingezet en vervolgens deden ongeveer 500 mensen mee. Tijdens het experiment speelden deelnemers de rol van beleidsmakers. Bahamonde-Birke: ‘Met een fictief budget konden zij investeren in de looptijd, kosten, locatie en doelgroep van verschillende projecten ter verbetering van mobiliteit en vervoer in Rotterdam, waaronder MaaS-abonnementen. Ons doel was om beter te begrijpen welke eigenschappen van deze projecten meespelen in de bereidheid om er publieke middelen toe te kennen.’ Het onderzoek heeft een kwantitatieve beoordeling opgeleverd, waarmee op basis van keuzemodellen een uitruil tussen verschillende kenmerken en projecten mogelijk wordt. Zo kan een gemeente als Rotterdam ‘schuiven’ met de besteding van openbare middelen.  

Waardering voor MaaS niet zo hoog 

De deelnemers bleken het meer te waarderen als subsidies voor MaaS worden ingezet om duurzaamheidsdoelen te bereiken dan als MaaS-subsidies voor andere doelen worden ingezet (zoals inclusie of algemene kostenverlaging). Wat fietsmaatregelen betreft scoren fietsstroken laag. Ook bleek dat 1 km gescheiden fietspad op stoepniveau, gescheiden fietspad op straatniveau, en vrijliggende fietspaden en fietssnelwegen evenveel waardering krijgen als een oversteekpunt en 100 tot 150 fietsstallingsplekken. Deelnemers hadden geen hoge waardering voor shuttleverbindingen en deelmobiliteitshubs, maar hechtten wel waarde aan een reductie van de loopafstand tot bushaltes. Bahamonde-Birke: ‘Sowieso lieten zowel de kwalitatieve als de kwantitatieve analyses zien dan er een grote bereidheid is om middelen toe te wijzen aan de verbetering van het OV – ongeacht of dit voor de deelnemer zelf direct voordeel op zou leveren. In principe krijgen alle soorten investeringen ondersteuning van de deelnemers, al worden investeringen in het fietspadennetwerk en het OV gemiddeld iets hoger gewaardeerd.’ 

MaaS TRAINER

In het onderzoeksprogramma Smart Regions of the Future (VerDuS SURF) werken consortia van onderzoekers en praktijkpartijen samen aan vraagstukken rond ruimte, wonen, bereikbaarheid, economie en bestuur. VerDuS SURF valt onder het kennisinitiatief Verbinden van Duurzame Steden van NWO, het Rijk, Platform31 en Regieorgaan SIA. MaaS-TRAINER (Mobility-as-a-Service from a societal perspective. TRade-offs with Alternative INvEstment pRojects) werd uitgevoerd onder leiding van dr. Francisco Bahamonde-Birke (Universiteit Utrecht, inmiddels Tilburg University) in samenwerking met prof. dr. Dick Ettema (Universiteit) Utrecht) en dr. Niek Mouter (Technische Universiteit Delft) en de gemeente Rotterdam.